Τελευταία καθώς έψαχνα στην βιβλιοθήκη μου, αναρωτήθηκα: «Ποιανού συγγραφέα είναι η πλειοψηφία των βιβλίων μου;» Τελικά, και όχι με πολλή δυσκολία, νικητής βγήκε ο Θανάσης Βέμπος. Πρόκειται για έναν από τους πιο αγαπημένους και αξιόλογους μελετητές του παραφυσικού, αλλά και έναν συγγραφέα, που σε κάνει να ερωτευθείς το διάβασμα. Αν και έχουμε συναντηθεί προσωπικά μόλις μία φορά, με εντυπωσίασε το γεγονός ότι ήταν πολύ ανοικτός, δεκτικός σε οποιοδήποτε ερώτημα τέθηκε, ευγενικός, προσιτός, ευθύς και αυτο-αποκαλυπτικός.
Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί 20 βιβλία του, έχει γράψει
εκατοντάδες άρθρα πάνω σε δεκάδες θέματα (διαστημική τεχνολογία, την
αστροναυτική-αστρονομία, τα παράξενα φαινόμενα, την έρευνα του παραφυσικού και
του αγνώστου, την ανθρωπολογία-εθνολογία-λαογραφία, την οικονομία, τις
επιπτώσεις της τεχνολογίας στην ανθρώπινη κοινωνία και ψυχολογία), έχει
συμμετάσχει σε δεκάδες συλλογικά έργα, ενώ έχει μεταφράσει πάνω από 60 βιβλία. Έχει
ταξιδέψει σε περισσότερες από 40 χώρες, και συνεχίζει να ταξιδεύει σε όλα τα
μήκη και πλάτη της Γης, επισκεπτόμενος μερικά από τα μεγαλύτερα μυστήρια του
κόσμου μας, για να βρει όπως είχε αναφέρει σε παλαιότερη συνέντευξη του,
πράγματα που ήξερε ότι υπήρχαν ή που είχε φανταστεί ότι υπήρχαν. Όλοι τον
ξέρετε, σίγουρα όλοι κάπου έχετε διαβάσει τουλάχιστον ένα άρθρο ή μία
συνέντευξή του, και σε περίπτωση που υπάρχει έστω κι ένας που δεν έχει συναντηθεί
μ' αυτήν την προσωπικότητα, είναι ώρα να
γνωρίσει ένα μικροσκοπικό του κλάσμα μέσω της συνέντευξης, για να «συνετιστεί», και για να
διαβάσει όλα του τα βιβλία.
Νίκος Αποστολόπουλος
Ν.Α.: Κύριε Βέμπο θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για τη συνέντευξη που με προθυμία δεχθήκατε να μας παραχωρήσετε για το νέο περιοδικό “Unlocking the Truth”. Θα ήθελα να αρχίσουμε με τις κλασικές ερωτήσεις μιας συνέντευξης. Πως ακριβώς γράφετε; Όταν βρίσκετε χρόνο κι ένα ήσυχο μέρος, ή ακολουθείτε κάποιο συγκεκριμένο «τελετουργικό»;
Θ.Β.: Εγώ σας ευχαριστώ και να σας ευχηθώ καλή επιτυχία! Κλασικές ερωτήσεις, κλασικές απαντήσεις, λοιπόν. Γράφω με πληκτρολόγιο, παλιότερα έγραφα με γραφομηχανή, αλλά αυτό είναι τόσο παλιά που κοντεύω να το ξεχάσω. Για να σοβαρευτώ λίγο, γράφω απρόσκοπτα. Θέλω να πω, ότι μετά από δεκαετίες αυτής της διαδικασίας, έχω ανοίξει πολύ πλατύ το «κανάλι» μέσα από το οποίο οι ιδέες διοχετεύονται σε γραπτή μορφή, συνεπώς η γραφή είναι πλέον «αυτόματη». Δεν εννοώ «μηχανική». Απλώς, λόγω πείρας, όλα αυτά που έχω στο μυαλό μου είναι πολύ πιο εύκολο να διατυπωθούν γραπτώς. Είναι όπως ο προπονημένος αθλητής, που έχει πλέον αποκτήσει μια συγκεκριμένη φυσική κατάσταση και αποδίδει διαρκώς. Τώρα, όσον αφορά το «τελετουργικό», εννοείται ότι υπάρχει τέτοιο. Πρέπει να περιέλθει κανείς σε ιδιαίτερη συνειδησιακή κατάσταση προκειμένου να γράψει κάτι αυθεντικό, πηγαίο και γνήσιο. Ειδάλλως απλώς πληκτρολογεί. Συγκεκριμένη μουσική, συγκεκριμένη διάθεση, συγκεκριμένη προετοιμασία. Όλα αυτά ποικίλουν βεβαίως αναλόγως της στιγμής, ή της ανάγκης. Επειδή είμαι επαγγελματίας συγγραφέας εδώ και πολλά χρόνια, έχω αναπτύξει την ικανότητα να παράγω κατά βούληση αλλά και κατά παραγγελία. Είναι ένα μίγμα επιστήμης και τέχνης –ή μαγείας αν θέλετε. Φανταστείτε έναν ξυλουργό. Μπορεί πχ να φτιάξει ένα έπιπλο που του έχουν παραγγείλει βάσει σχεδίου (επιστήμη), αλλά μπορεί και να φτιάξει ένα ξύλινο γλυπτό για να εκφράσει ό,τι έχει βαθιά μέσα του (τέχνη/μαγεία).
Ερ. Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με το χώρο του παραφυσικού; Υπήρξε κανείς «δάσκαλος» ή «καθοδηγητής» σας σ’ όλα αυτά;
Απ.
Υπήρξαν ποικίλα ερεθίσματα, ποικίλης έντασης σε ποικίλες εποχές. Πάντα με
συνάρπαζε το μυστήριο, το αινιγματικό, το παράξενο και το «πέρα από τα όρια».
Όσον αφορά τις επιρροές, εννοείται ότι υπήρξαν άτομα που με δίδαξαν ή με
καθοδήγησαν σε όλη αυτή την πορεία. Υπήρξαν διάφοροι συγγραφείς, ερευνητές και
στοχαστές που με επηρέασαν –τόσο στον τρόπο σκέψης όσο και στον τρόπο συγγραφής
και έρευνας. Δεν μπορώ να τους τοποθετήσω «ιεραρχικά», άλλωστε υπήρξαν
διαφορετικές επιρροές σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μου. Από το χώρο της
έρευνας στην Ελλάδα ο
Ερ. Για να μην βάλω εγώ τις ταμπέλες, πώς θα χαρακτηρίζατε εσείς τον εαυτό σας; Τι συγγραφέας είστε;
Απ. Ούτε εγώ θα ήθελα να βάλω ταμπέλες, οπότε ας πούμε πως είμαι ένας συγγραφέας παντός καιρού! Θα μπορούσα να πω ότι είμαι ένας συγγραφέας-ερευνητής, αν και τα δυο συστατικά αυτά δεν έχουν πάντα την ίδια αναλογία. Εξ άλλου έχω γράψει τόσα πολλά, πάνω σε τόσο πολλά θέματα, που νομίζω πως είναι άτοπο να βάλω συγκεκριμένες ταμπέλες.
Ερ. Νιώσατε κάποια στιγμή να σας απορρίπτουν οι άλλοι εξαιτίας της «ανίατης πάθησης» όπως έχετε αναφέρει επανειλημμένα, να ασχολείστε με «φευγάτα» και «περιθωριακά» θέματα;
Απ. Πολλές φορές, αλλά αυτό συνέβαινε πολύ παλιά, όταν ήμουν ακόμα αρκετά μικρός ώστε να με ενδιαφέρει η γνώμη του παντός ενός. Από ένα σημείο και μετά, έπαψα να ασχολούμαι με τον πάσα ένα, συνειδητοποιώντας ότι ο χρόνος είναι το πιο πολύτιμο πράγμα που έχουμε, συνεπώς το να τον χαραμίζουμε είναι όχι μόνο ανόητο, αλλά και εγκληματικό. Όταν γεννηθήκαμε, μας δωρίστηκε μια πίστωση χρόνου. Η πίστωση θα εξαντληθεί κάποια στιγμή, και θα φτάσουμε στο ταμείο. Οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε την κάθε στιγμή. Αυτό προϋποθέτει βέβαια ότι ξέρουμε τι είναι αυτό που θέλουμε να κάνουμε, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Κι όσον αφορά τους ποικίλους ανόητους, άσχετους, ψωνισμένους και επιτήδειους του χώρου, επαναλαμβάνω ένα από τα αγαπημένα μου αποφθέγματα: «οι φελλοί επιπλέουν, αλλά στο τέλος βουλιάζουν».
Ερ. Ποια είναι τα συστατικά για ένα επιτυχημένο εμπορικά βιβλίο; Τι διαχωρίζει το καλό από το «κακό» βιβλίο, και τι θα συμβουλεύατε ένα νέο συγγραφέα – ερευνητή;
Απ. Προφανώς για να είναι ένα βιβλίο εμπορικά επιτυχημένο, πρέπει να πουλάει. Για να πουλάει πρέπει να αρέσει σε σημαντικό αριθμό ανθρώπων. Για να αρέσει σε ένα σημαντικό αριθμό ανθρώπων, πρέπει να θίγει πράγματα και καταστάσεις που αφορούν τους πολλούς, τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους. Αυτό σημαίνει πολλά, αλλά για να δει κανείς τι αφορά τους πολλούς, ας ρίξει μια ματιά στη λίστα των ευπώλητων βιβλίων. Δεν σημαίνει φυσικά ότι ένα ευπώλητο βιβλίο είναι και «κακό» απαραιτήτως. Ισχύει ασφαλώς και το αντίθετο. Εξ άλλου, το τι σημαίνει «επιτυχία» είναι σχετικό. Άραγε πέτυχα επειδή πλούτισα γράφοντας ένα βιβλίο που έγινε μπεστ-σέλλερ, ή πέτυχα επειδή ανήλθα πνευματικά, διανοητικά και ψυχικά, γράφοντας ένα βιβλίο που πήγε άπατο; Φυσικά δεν υπάρχουν μόνο τα άκρα, αλλά –όπως είπα και προηγουμένως- ο καθένας πρέπει να αποφασίσει τι είναι αυτό που θέλει και να το επιδιώξει. Το μυστικό για έναν νέο συγγραφέα-ερευνητή συνοψίζεται σε τρεις λέξεις: δουλειά, δουλειά και δουλειά.
Ερ. Βοηθάνε οι παλιοί συγγραφείς–ερευνητές τους νέους; Που σταματάει η «ευγενής άμιλλα» και που αρχίζει ο ανταγωνισμός;
Απ. Αυτό είναι κάτι σχετικό και εξαρτάται από την εκάστοτε σχέση παλιού-νέου. Αλλά και αυτή η λέξη «ανταγωνισμός» είναι τόσο παρεξηγημένη, που δεν αποδίδει αυτό που πραγματικά θα έπρεπε να αποδίδει. Έχω γράψει αρκετά πράγματα για τον περίφημο Πόλεμο των Λέξεων τόσο στα βιβλία μου πόσο και στην ιστοσελίδα μου (www.vembos.gr). Μπερδεύουμε βλακωδώς και εγκληματικώς (ναι, εγκληματικώς!) τη λέξη «ανταγωνισμός» με τη λέξη «συναγωνισμός». Δαιμονοποιούμε (εδώ και πολλές δεκαετίες) τον μοναδικό μηχανισμό μέσω του οποίου μπορεί να γίνει αξιολόγηση και κρησάρισμα (σε κάθε χώρο) εν ονόματι μιας θολής, ψευτοψυχοπονιάρικης «ευγενούς άμιλλας». Ένα παράδειγμα, φαινομενικά άσχετο, αλλά στην πραγματικότητα πολύ σχετικό: αναρωτιόμαστε πού πήγε η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας; Πολύ απλά, την έφαγε τη μαρμάγκα της «ευγενούς άμιλλας» και του «συναγωνισμού». Μαζί με πολλά άλλα πράγματα –και στο επίπεδο αυτό ο Πόλεμος των Λέξεων εντείνεται πλέον όχι χρόνο με το χρόνο, ούτε μήνα με το μήνα, αλλά κυριολεκτικά μέρα με τη μέρα.
Ερ. Σύγχρονη εποχή, εποχή της τεχνολογίας, εποχή των «e-books». Ποια είναι η γνώμη σας γι΄ αυτή τη νέα τάση των βιβλίων; Πιστεύετε πως τα «e-books» θα αντικαταστήσουν τα απλά βιβλία, καταστρέφοντας έτσι το παραδοσιακό διάβασμα; Όμως είναι και κάτι καινούριο, μήπως το e-book βοηθήσει τους νέους να έρθουν πιο κοντά στο βιβλίο;
Απ. Θεωρώ ότι ο αριθμός των αναγνωστών βιβλίων στην Ελλάδα, είναι λίγο πολύ σταθερός. Όποιος θέλει να διαβάσει, θα διαβάσει, ανεξαρτήτως e-books. Και δεν νομίζω ότι το e-book θα αντικαταστήσει, ούτε θα καταστρέψει το παραδοσιακό βιβλίο. Εξ άλλου, αυτό δείχνουν και τα τελευταία νούμερα. Το διάβασμα –όπως και το κάπνισμα!- είναι μια διαδικασία που εμπλέκει πολλές αισθήσεις: όραση, αφή, όσφρηση. Το e-book είναι αφάνταστα βολικό, αλλά όχι πάντα.
Ερ. Υπάρχει κάποιο βιβλίο που δεν έχετε γράψει εσείς και θα θέλατε να το είχατε γράψει;
Απ. Κατά καιρούς θαύμαζα κάποιους συγγραφείς, και θα ήθελα να είχα γράψει τα βιβλία τους, αλλά με την πάροδο των ετών κατάλαβα ότι αυτό που αξίζει είναι να έχεις ανακαλύψει το πραγματικά (για σένα) γνήσιο μέσα σου, τους πραγματικά αυθεντικούς (για σένα) συλλογισμούς και να καταφέρεις να τους εκφράσεις με συνάφεια, ειρμό και πρωτοτυπία.
Ερ. Γιατί οι άνθρωποι γοητεύονται τόσο από τα ανεξήγητα και τα παραφυσικά φαινόμενα;
Απ. Επειδή ανέκαθεν το μυστήριο και το άγνωστο ασκούσαν ακατανίκητη γοητεία στην ανθρώπινη ψυχή. Το μυστήριο και το άγνωστο ήταν αυτά που συντέλεσαν αποφασιστικά στις μεγάλες εξερευνήσεις, τόσο στο έξω όσο και στο έσω διάστημα.
Ερ. Υπήρξε μια εποχή που οι εφημερίδες δεν ήταν εχθρικές ή αδιάφορες απέναντι στα ανεξήγητα φαινόμενα. Εσείς έχετε ένα τεράστιο αρχείο με αποκόμματα παλαιών εφημερίδων, και η έρευνα αυτή στις εφημερίδες είχε ιδιαίτερη σημασία, όπως είχατε δηλώσει σε μια παλαιότερη συνέντευξη, επειδή δεν ήταν μόνο συλλογή υλικού αλλά και ένα πραγματικό χρονοτάξιδο. Μιλήστε μας λίγο για αυτό το χρονοτάξιδο, αλλά και για την εποχή που ο τύπος κατακλυζόταν από χιλιάδες άρθρα και πρωτοσέλιδα που αφορούσαν το παραφυσικό.
Απ. Όντως, ήταν κάτι που υποψιαζόμουν, αλλά εξακρίβωσα και τεκμηρίωσα στη διάρκεια μιας κοπιαστικής αλλά συναρπαστικής έρευνας στη Δημοτική Βιβλιοθήκη και αλλού. Εξακρίβωσα ότι υπήρξαν εποχές που τα ΜΜΕ (και κατ’ επέκταση η ελληνική κοινωνία) δεν ήταν τόσο εχθρικά ή αδιάφορα απέναντι στο Παραφυσικό. Πχ την εποχή του Μεσοπολέμου (κυρίως χάρη στη δουλειά του Άγγελου Τανάγρα) τα παραψυχικά φαινόμενα ήταν πολύ δημοφιλή και αποδεκτά. Το ίδιο και το φαινόμενο των ΑΤΙΑ στη δεκαετία του 1950. Τώρα, όσον αφορά τη «χρονομηχανή» των εφημερίδων, το βιβλίο μου «Το Πνεύμα του Χρόνου» (http://vembos.gr/Genius_Tempori.htm) γράφτηκε χάρη σε αυτή! Και δεν μιλώ μεταφορικά. Ξεφυλλίζοντας τα κιτρινισμένα φύλλα, διαβάζοντας κείμενα αλλοτινών εποχών, σε αλλοτινή γλώσσα, με αλλοτινές εκφράσεις, μυρίζοντας την χαρακτηριστική οσμή του πολυκαιρισμένου χαρτιού, όλα αυτά ήταν μια ιδιαίτερη τελετουργία με ακέραιο μαγικό περιεχόμενο. Πέρασαν χρόνια για να το συνειδητοποιήσω –ας είναι καλά η Συναίνεση που σε «διδάσκει» εξ απαλών ονύχων ότι η μαγεία και τα ταξίδια στο χρόνο είναι ανύπαρκτα πράγματα. Όταν όμως το συνειδητοποίησα, το εκμεταλλεύτηκα δεόντως. Απορροφούμενος όσο το δυνατόν περισσότερο στη μελέτη και το ξεφύλλισμα παλιών εφημερίδων δεμένων σε «σώματα», σε συνθήκες απομόνωσης, μπορεί κανείς να ταξιδέψει στο παρελθόν. Όταν έκανα την έρευνα για το «Πνεύμα του Χρόνου» (και όχι μόνο) βρισκόμουν επί τέσσερις με πέντε ώρες (πολλές φορές περισσότερο) σχεδόν καθημερινά στο ήσυχο περιβάλλον της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Δήμου Αθηναίων –και κατόπιν περνούσα άλλες τόσες μπροστά στον υπολογιστή ταξινομώντας, αρχειοθετώντας, επεξεργαζόμενος και εκτυπώνοντας πολλές φορές τα άρθρα ή τις ειδήσεις που είχα φωτογραφίσει με την ψηφιακή μου κάμερα. Κι αυτό δεν έγινε επί μερικές μέρες, ούτε επί μερικές βδομάδες αλλά επί δυο συνεχή χρόνια. Οι οπτικοί συνειρμοί, η διαρκής βύθιση στο αλλοτινό περιβάλλον, η διαρκής ανάγνωση μιας αλλοτινής γλώσσας, η μυρωδιά του παλιού χαρτιού, το ζωντάνεμα πολύ παλιών αναμνήσεων, όλα αυτά λειτουργούσαν ανοίγοντας πύλες στην αντίληψη. Η παλιά εφημερίδα, οι ειδήσεις της, τα κείμενά της, οι τίτλοι και οι φωτογραφίες της, γίνονταν δίνες που με μετέφεραν σε ένα άλλο σύμπαν. Επί μήνες ολόκληρους βίωνα μια συνεχή χρονολίσθηση. Ένα διαρκές timeslip. Αλλά πώς νομίζετε ότι προέκυψε το όνομα του ομώνυμου φωτογραφικού μου project; (http://vembos.gr/Project_Timeslip_intro.htm)
Ερ. Λόγω της ερευνητικής σας ασχολίας, έρχεστε σε επαφή με πολλούς ανθρώπους που σίγουρα έχουν να σας πουν πολλές και παράξενες ιστορίες. Υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά στις προσωπικότητες αυτών των ανθρώπων ή τα φαινόμενα διατρέχουν όλα τα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα;
Απ. Δεν μπορώ να εντοπίσω ιδιαίτερα κοινά χαρακτηριστικά. Το κοινό χαρακτηριστικό είναι πιο πολύ η ανησυχία και πολλές φορές ο φόβος εκείνου που βίωσε μια παράξενη ιστορία και η αδήριτη ανάγκη του να βρει «πώς εξηγείται» αυτή.
Ερ. Πως διακρίνετε σε μια ιστορία που μελετάτε, την υπερβολή ή το ψέμα από την αλήθεια; Πως ξεχωρίζετε τον παρανοϊκό από αυτόν που υποστηρίζει κάτι πραγματικά σοβαρό;
Απ. Είναι θέμα πείρας. Αλλά απαιτείται κιόλας υγιής σκεπτικισμός, ενδελεχής έρευνα και γνώμη ειδικών. Η άκριτη αποδοχή και ο στείρος σκεπτικισμός, απλώς οδηγούν στο τέλμα ή στην άνυδρη έρημο. Δίπλα σε εκείνους που είναι πρόθυμοι να μην πιστέψουν τίποτα, υπάρχουν κι εκείνοι που είναι πρόθυμοι να πιστέψουν οτιδήποτε. Το να αμφιβάλλουμε για τα πάντα, ή να πιστεύουμε στα πάντα είναι δυο βολικές λύσεις που μας απαλλάσσουν από το να σκεφτόμαστε.
Ερ. Τις τελευταίες δεκαετίες μέρος της κοινής γνώμης τείνει να υιοθετεί συνωμοσιολογικές θεωρίες για την ερμηνεία κάθε άγνωστου φαινομένου. Εσείς πιστεύετε σε μυστικά παιχνίδια πίσω από κλειστές πόρτες;
Απ. Ασφαλώς και υπάρχουν μυστικά παιχνίδια, και συνωμοσίες και μηχανορραφίες. Το πρόβλημα με τη συνωμοσιολογία είναι ότι έχει μετατραπεί σε αυτόνομο τρόπο σκέψης. Η έκρηξη της συνωμοσιολογίας οφείλεται στη λεγόμενη απομάγευση του κόσμου. Πρόκειται για την εγκαθίδρυση της βεβαιότητας ότι τίποτα εξωγενές στον πραγματικό και γνωστό κόσμο δεν διέπει τα πράγματα. Ότι κανένα υπερβατικό σχέδιο δεν είναι σε θέση να κατευθύνει τη δράση μας, ή να μας προστατεύσει από αυτήν. Ο φυσικός κόσμος απομαγεύτηκε, δεν διαθέτει πια μαγικές ιδιότητες και είναι ολοκληρωτικά πλέον διαχωρισμένος από την ανθρώπινη-κοινωνική σφαίρα. Η «θεωρία συνωμοσίας» δεν αποτελεί «θεωρία» επεξεργασμένη όπως οι επιστημονικές, αλλά έναν τρόπο συλλογισμού, ή μια νοοτροπία κοντινή στην παράνοια. Η συνωμοσιολογική νοοτροπία είναι ένας τρόπος με τον οποίο ο μύθος και οι ευσεβείς πόθοι λειτουργούν στη σύγχρονη κοινωνία που έχει απομαγευθεί. Οι μεγάλες κοσμοθεωρίες έχουν καταρρεύσει κι η αβεβαιότητα αυξάνεται. Σε ένα τέτοιο κόσμο, δεν υπάρχουν πια στοιχεία, τεκμήρια, αποδείξεις: υπάρχουν μόνο ερμηνείες, οι οποίες έχουν όλες σχετική αξία, εφόσον όλες μπορούν να αμφισβητηθούν. Κι αυτό θα εντείνεται όσο περνά ο καιρός.
Ερ. Υπάρχει άμεση σχέση των πλασμάτων της λαογραφίας και των παραφυσικών φαινομένων; Μήπως τα στοιχειώματα, τα φαντάσματα, τα ΑΤΙΑ κ.α. που αναφέρονται στην σύγχρονη εποχή είναι στην πραγματικότητα ένα φαινόμενο από τις απαρχές της ανθρωπότητας και η ερμηνεία μαζί με την ονομασία τους άλλαζε ανάλογα με το βιοτικό και πνευματικό επίπεδο της εκάστοτε κοινωνίας; Ο Ζακ Βαλλέ στο βιβλίο του «Διαβατήριο για την Μαγκόνια», ανέφερε την άποψη ότι ένα μεγάλο μέρος της ανθρώπινης λαογραφίας θα μπορούσε να εξεταστεί απ΄ αυτή τη σκοπιά.
Απ. Βεβαίως. Θεωρώ πως υπάρχει ένα διαχρονικό φαινόμενο που εκδηλώνεται διαφορετικά, φορώντας τις «μάσκες» της εκάστοτε εποχής, κουλτούρας ή κοινωνίας. Η πολύχρονη έρευνά μου πάνω στην ελληνική λαογραφία, που είχε ως επιστέγασμα το βιβλίο μου «Οι Πύλες του Αλλόκοσμου» (http://vembos.gr/piles.html), σε αυτό το συμπέρασμα –μεταξύ άλλων- κατέληξε. Ο ανθρώπινος νους «ντύνει» με γνώριμα ενδύματα κάτι που είναι πέρα από τις αντιληπτικές του ικανότητες. Κι αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε ατομικό, αλλά και συλλογικό επίπεδο. Συμβαίνει ακόμα και σήμερα, που υποτίθεται ότι είμαστε πολύ «πονηρεμένοι» και «ψυλλιασμένοι». Κάνουμε το σφάλμα του «χρονολογικού σνομπισμού», δηλαδή να θεωρούμε υποσυνείδητα ότι οι άνθρωποι άλλων εποχών ήταν αφελείς και ανόητοι. Είμαστε το ίδιο αφελείς και ανόητοι, απλώς έχουμε τη δυνατότητα καλύτερης πληροφόρησης (τη δυνατότητα, όχι την ικανότητα).
Ερ. Οι σημαντικότεροι πολιτισμοί γεννήθηκαν κοντά στο νερό, και ιδιαίτερα στη Μεσόγειο το νερό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτισμών, ενώ αποτέλεσε και στοιχείο έμπνευσης, καθώς οι αρχαίοι το θεοποίησαν και το λάτρεψαν. Πόσο μεγάλο ρόλο παίζει το νερό στο παραφυσικό;
Απ. Πολύ μεγάλο. Αρκεί να μελετήσει κανείς τη φιλολογία των παραφυσικών φαινομένων κάθε λογής για να το εξακριβώσει. Όπου ρέει νερό, ρέει και το πνεύμα. Οι διασυνδέσεις του τρεχούμενου νερού ή της πηγής νερού γενικότερα με μαγικοθρησκευτικές ή λατρευτικές εκδηλώσεις είναι αμέτρητες –καθώς επίσης και με τη μυθολογία και τη νεότερη λαϊκή παράδοση. Το νερό έρχεται από τα έγκατα της γης –από την ίδια τη Γαία- και δίνει το δώρο της ζωής. Στη νεότερη χριστιανική παράδοση, η ιερή πηγή έγινε αγίασμα. Θυμηθείτε το βαθύ ρόλο του νερού την επόμενη φορά που θα πετάξετε ένα νόμισμα σε ένα ιερό πηγάδι, «έτσι για το έθιμο». Εξ άλλου το νερό είναι μια μοναδική και ιδιαίτερη ουσία που ο χώρος δεν μας επιτρέπει να αναλύσουμε. Στην αρχαιότητα οι ιαματικές πηγές συνδέονταν με τις νύμφες. Σήμερα πολλές ιερές πηγές της αρχαιότητας θεωρούνται στοιχειωμένες, ή «αγιάσματα» και συνήθως μια εκκλησία της Παναγίας ή θηλυκής θεότητας (αγίας) είναι χτισμένη στη θέση του αρχαίου ιερού. Το νερό, και ιδιαίτερα το τρεχούμενο (ρυάκια, χείμαρροι), θεωρείται αποτελεσματικό μαγικό φράγμα εναντίον των δυσμενών επιδράσεων και των υπερφυσικών πλασμάτων. Κι ένα σωρό άλλα.
Ερ. Ένα θαυμαστό μυστήριο των προγόνων μας είναι και ο περίφημος γεωδαιτικός τριγωνισμός της αρχαίας Ελλάδας. Το γιατί έχτιζαν οι αρχαίοι Έλληνες τους χώρους λατρείας τους κατά τρόπο που να δημιουργούν στον χάρτη ισόπλευρα και ισοσκελή τρίγωνα ή να επαληθεύουν περίπλοκες μαθηματικές σχέσεις παραμένει το μεγάλο ζητούμενο, με τα ερωτήματα που ανακύπτουν να είναι πολλά και ποικίλα: τι εξυπηρετούσε η ιερή αυτή χωροθεσία, αλλά και πώς κατάφεραν τον τιτάνιο άθλο της γεωμετρικής διασύνδεσης των ιερών τους τόπων; Τόσο ο Αριστοτέλης όσο και ο Στράβωνας παραδέχονται ότι η ίδρυση των ιερών δεν γινόταν συμπτωματικά αλλά ακολουθούσε έναν εσωτερικό κανονισμό με τη δική του απόκρυφη μεθοδολογία
Απ.
Υπάρχουν πολλά άγνωστα σημεία και πτυχές σε ό,τι αφορά την αρχαιότητα. Όπως
είπαμε και πριν, λόγω «χρονολογικού σνομπισμού», θεωρούμε ότι οι πρόγονοί μας ήταν
«αδύνατον» να κάνουν αυτό ή εκείνο το επίτευγμα. Υπάρχει και το πρόβλημα της
μεροληψίας του Παροντισμού, δηλαδή να κρίνουμε το παρελθόν με τα κριτήρια του
παρόντος. Κι έτσι ψάχνουμε να βρούμε το παρόν στο παρελθόν. Ψάχνουμε «αρχαία
τεχνολογία» παραπλήσια με τη σημερινή. Αυτό είναι στενοκεφαλιά και πλάνη. Η
ίδια η λέξη «τεχνολογία» είναι παραπλανητική. Οι αρχαίοι πολιτισμοί είχαν άλλη
προσέγγιση στο σύμπαν, ζούσαν σε μια
διαφορετική Συναινετική Πραγματικότητα. Από την άλλη, υπάρχει ένα σώμα αρχαίας
γνώσης που κατά καιρούς εκδηλωνόταν με διάφορες μορφές, πχ στην ιερή χωροθεσία
κλπ. Και δεν μιλώ για τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, αλλά για όλους τους πολιτισμούς της Γης. Το θέμα
των ιερών τόπων, ή ακριβέστερα των Τόπων Δύναμης, είναι συναρπαστικό. Κι ο
εντοπισμός τους, ή η γεωγραφική-γεωδαιτική-γεωμετρική τους διασύνδεση, ακόμα
συναρπαστικότερος, αν και πολύ παρεξηγημένος. Ας έχουμε υπόψη μας ότι, στην
περίπτωση των Τόπων Δύναμης δεν αναφερόμαστε σε αποκλειστικά τρισδιάστατο γεωγραφικό επίπεδο.
Επειδή ακριβώς αυτές οι περιοχές είναι σημεία επαφής με μια ευρύτερη
πραγματικότητα με περισσότερες των τριών διαστάσεις, εννοείται πως το να
ψάχνουμε για το ακριβές επίκεντρο ενός Τόπου Δύναμης είναι σαν να ψάχνουμε για
το κέντρο μιας σφαίρας στην επιφάνειά της. Κι εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα που
αντιμετώπισαν οι ερευνητές που προσπάθησαν να χαρτογραφήσουν τους Τόπους
Δύναμης στο συμβατικό χώρο. Τα μοτίβα της Ιερής Γεωγραφίας ή οι χάρτες των leys είναι χρήσιμοι μόνο σε πολύ πρακτικό επίπεδο. Τα
όποια μοτίβα αναιρούνται εάν υιοθετηθεί μια ευρύτερη προοπτική. Ουσιαστικά
τέτοιοι χάρτες είναι καλειδοσκόπια: αλλάζουν μορφή αναλόγως του σημείου
προοπτικής.
Υπάρχουν δύο πολύ σοβαρά προβλήματα
στην όλη προσέγγιση της Ιερής Γεωγραφίας. Το πρώτο είναι ότι μπορούμε να ορίσουμε
κάποιους βασικούς Τόπους Δύναμης/Ιερούς
στον ελληνικό χώρο κρίνοντας με βάση την προϊστορία τους, το ρόλο τους
και τα φαινόμενα που παρουσιάζουν. Όμως όσο προχωρούμε στην έρευνα, θα δούμε
ότι οι τόποι είναι κυριολεκτικά χιλιάδες. Εννοείται ότι κάθε
προσπάθεια χαρτογράφησης αυτών των σημείων είναι εξ αρχής αποτυχημένη. Αν βάλει
κανείς μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες τυχαία σημεία πάνω στο χάρτη και αρχίσει
να τα ενώνει με γραμμές, κύκλους και τρίγωνα, οι νόμοι των πιθανοτήτων
υπαγορεύουν ότι θα πάρει τελικά οποιοδήποτε εξαγόμενο της
αρεσκείας του. Το βασικό πρόβλημα της Ιερής Γεωγραφίας δεν είναι ποια στοιχεία
θα συμπεριληφθούν, αλλά ακριβώς το αντίθετο: ποια θα αποκλειστούν.
Το δεύτερο σοβαρό πρόβλημα στην υπόθεση της Ιερής Γεωγραφίας είναι ότι ο επίπεδος χάρτης έχει μεγάλη διαφορά από την καμπύλη επιφάνεια της Γης. Το πρόβλημα αυτό υπήρξε θεμελιώδες στην εξέλιξη της Χαρτογραφίας από την εποχή που έγινε αντιληπτό ότι η Γη είναι σφαιρική. Ακόμα και στην έκταση του ελληνικού χώρου, η μεταφορά των μετρήσεων από την σφαιρική τριγωνομετρία στην επίπεδη τριγωνομετρία είναι προβληματική.
Ερ. Θα σπρώξω τώρα τη συζήτησή μας σε ένα άλλο σημείο. Διανύουμε μια από τις πιο ταραγμένες και φτωχές περιόδους σε πολιτικό, οικονομικό αλλά κυρίως πνευματικό επίπεδο. Η κοινωνία, ειδικά με τις δράσεις των «Αγανακτισμένων» τα προηγούμενα χρόνια, αναζητούσε την παρέμβαση του πνευματικού κόσμου της χώρας για τα τεκταινόμενα. Εσείς σαν εκπρόσωπός του, τι πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να ανακάμψουμε, τουλάχιστον σε πνευματικό επίπεδο;
Απ. Ο πνευματικός κόσμος είναι ανύπαρκτος, ή περί άλλων τυρβάζει. Ούτως ή άλλως, η κρίση που βιώνουμε εδώ και χρόνια δεν είναι οικονομική, ή έστω, δεν είναι μόνο οικονομική. Το οικονομικό σκέλος είναι η «προβολή» του ζητήματος στην φυσική πραγματικότητα. Έχουν γκρεμιστεί κοσμοθεωρίες ολόκληρες σε παγκόσμια κλίμακα, υπάρχει γενικευμένη αβεβαιότητα σε κάθε τι, το μέλλον δεν είναι πια μια συναρπαστική άγνωστη χώρα, αλλά ένας «μπαμπούλας» που προκαλεί τρόμο. Προσθέστε την κατάλυση του συστήματος αξιών της ελληνικής κοινωνίας που γαλουχήθηκε με χυδαίο λαϊκισμό εδώ και δεκαετίες και θα δείτε ότι ο πάτος απέχει πολύ ακόμα. Από ένα σημείο και μετά, ο καθένας παλεύει για να επιβιώσει σε αυτόν τον δύσκολο κόσμο –αλλά οφείλει να βάλει το λιθαράκι του για να γίνει αυτός ο δύσκολος κόσμος, κάπως πιο εύκολος. Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, όμως μπορεί να αλλάξει τον εαυτό του και συνεπώς τη σχέση του με τον κόσμο. Ας είναι ειλικρινής με τις προθέσεις του, κι ας σκέφτεται λίγο περισσότερο για το κοινό καλό. Ας σκέπτεται και ας δρα αυτόνομα και γνήσια, κι όχι αγόμενος και φερόμενος από τις εκάστοτε τάσεις και μόδες. Δύσκολο; Φυσικά, αλλά τα καλά κόποις κτώνται.
Ερ. Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον, τι να περιμένουν από τον Θανάση Βέμπο οι αναγνώστες μας; Θα μας αποκαλύψετε κάποιο άμεσο σχέδιο σας;
Απ. Δεν υπάρχει κάτι επαρκώς αποκρυσταλλωμένο. Έχω πολλά πράγματα στο μυαλό μου τα οποία κάποια στιγμή θα υλοποιηθούν. Υπάρχει ένα πολύ ενοχλητικό πρόβλημα σε ό,τι αφορά τη συγγραφή, το οποίο με την πάροδο των ετών επιδεινώνεται. Η δυσκολία να γράψω ένα βιβλίο, αυξάνει γεωμετρικά με το κάθε βιβλίο που γράφω. Προχωρώντας, έχω την εντύπωση ότι –από συγγραφικής άποψης– βυθίζομαι ολοένα και βαθύτερα σε μια κινούμενη άμμο, η οποία εμποδίζει τις κινήσεις όλο και περισσότερο. Ίσως αυτό να οφείλεται στον εγγενή μαζοχισμό μου να ακολουθώ διαρκώς νέα μονοπάτια, στην εγγενή μου απέχθεια να επιστρέφω στα μονοπάτια που ήδη βάδισα κι εξερεύνησα. Ίσως να οφείλεται και σε μια γενικότερη νομοτέλεια. Ίσως και σε κάτι άλλο. Ίσως και σε όλα αυτά, ή σε τίποτε από αυτά. Άλλωστε, η αιτιολόγηση δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία. Ο συγγραφέας έχει ευθύνη απέναντι στους αναγνώστες του, ή έστω σε ορισμένους από αυτούς. Υπάρχει μια μειοψηφία, την οποία ο συγγραφέας έχει ευθύνη, καθήκον και προορισμό να «φροντίσει», κατά τον ίδιο τρόπο που άλλοι, πριν απ’ αυτόν, «φρόντισαν» τον ίδιο. Συνεπώς πρέπει κάθε νέο βιβλίο να ανοίγει νέο δρόμο, με ρηξικέλευθο τρόπο. Συνεπώς, εδώ έγκειται η δυσκολία!
Ερ. Σας ευχαριστώ για τον χρόνο που διαθέσατε και για τις πληροφορίες που μας δώσατε και σας ευχόμαστε καλή επιτυχία σε ότι κάνετε από εδώ και πέρα
Απ. Κι εγώ ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία και με τη σειρά μου εύχομαι κάθε επιτυχία στο εγχείρημά σας!