του Νίκου Αποστολόπουλου
Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο 4 τεύχος του περιοδικού Unlocking the Truth
Για χιλιάδες χρόνια σε πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς σε
ολόκληρο τον κόσμο οι άνθρωποι πίστευαν ότι η ψυχή διατηρείται στο κρανίο μετά
το θάνατο. Η δύναμη των κρανίων έχει πολύ ισχυρές και βαθιές ρίζες στη ζωή των
αρχαίων ανθρώπων σε όλες τις ηπείρους. Στην Κέλτικη ιστορία η συμβολική σημασία
του κρανίου ασχολείται με μερικά πολύ βαθιά θέματα. Στοιχεία όπως η
παροδικότητα, η δύναμη, το πνεύμα και οι πύλες της νέας κατανόησης. Οι Κέλτες
θεωρούσαν το κεφάλι ή το κρανίο ως την έδρα της εξουσίας και μερικά κείμενα
δείχνουν το κρανίο ως το σπίτι της ψυχής. Επίσης χρησιμοποιούσαν γλυπτά κρανίων
για να διακοσμήσουν τις πόρτες και τους διαδρόμους των αρχαίων τελετουργικών
χώρων και ιερών. Σε μια ζοφερή αγγλική δίκη το 1612, η Anne Chattox, φέρεται να
έχει βεβηλώσει τάφους σε μια εκκλησία για τη συλλογή τριών κρανίων και δοντιών
με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει σε ορισμένες απαγορευμένες τελετουργίες. Στην
Αυστρία υπάρχει το ιερό κρανίο του Αγίου Λεοπόλδη ΙΙΙ που είναι και ο πολιούχος
της χώρας. Το κρανίο του κρατιέται σε μια κεντημένη λειψανοθήκη η οποία αφήνει
το μέτωπο εκτεθειμένο, ενώ κάθε 15 Νοεμβρίου που γιορτάζει, οι ρωμαιοκαθολικοί
ψέλνουν έναν ύμνο και εν συνεχεία παρελαύνουν με το κρανίο στη ύπαιθρο το οποίο
λατρεύετε από τον κόσμο που έχει μαζευτεί. Ωστόσο, έναν διαφορετικό μύθο
συναντούμε στην Βρετανία. Εκεί διατηρείτε στην λαογραφία της ένας πολύ περίεργος
μύθος που είναι γνωστός ως τα «κρανία που ουρλιάζουν» (Screaming Skulls) αν
μετακινηθούν από το σημείο που έχουν τοποθετηθεί και αναπαύονται. Το μυστήριο
των «κρανίων που ουρλιάζουν» είναι μάλλον περισσότερο θρύλος παρά ένα
πραγματικό τεκμηριωμένο γεγονός, αλλά υπάρχει αρκετή αξιοπιστία σε κάθε ιστορία
ώστε να την κάνει σε ορισμένους πιστευτή.
Μια αποκλειστικά
βρετανική δεισιδαιμονία
Οι ιστορίες με «κρανία που ουρλιάζουν» έχουν αναφερθεί σε
όλη τη Βρετανία ήδη από τον 16ο αιώνα. Στην πραγματικότητα, ο μύθος λέει ότι
μερικά από τα προγονικά αγγλικά αρχοντικά φιλοξενούν κάποιους περίεργους κατοίκους:
τα κρανία εκείνων που ορκίστηκαν ποτέ να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Αν
και οι ιστορίες διαφέρουν από τόπο σε τόπο, ο μύθος υποστηρίζει γενικά ότι όταν αφαιρείται ένα κρανίο από το
σπίτι με το οποίο είναι προσκολλημένο συναισθηματικά, αυτό αρχίζει να
ουρλιάζει, προκαλώντας κακό και ατυχία μέχρι να επιστρέψει. Οι μύθοι «των
κρανίων που ουρλιάζουν» της Βρετανίας είναι συναρπαστικοί τόσο για την επιμονή τους
όσο και για το γενικό πλαίσιο που περιβάλλει την προέλευσή τους. Αν και η ακαδημαϊκή
λογοτεχνία σχετικά με τα κρανία είναι φτωχή, πολλοί έχουν σημειώσει μια αδύναμη
σύνδεση με την Κελτική μυθολογία. Ωστόσο, άλλοι σημειώνουν ότι εάν ο θρύλος του
κρανίου ήταν Κέλτικος, πιθανότατα θα εμφανιζόταν σε όλη την Αγγλία, την
Ιρλανδία, την Ουαλία και τη Σκωτία. Αντίθετα, ο μύθος περιορίζεται στην
αγροτική Αγγλία, πράγμα που σημαίνει ότι η προέλευσή του μπορεί να είναι μέρος
μιας αποκλειστικά βρετανικής δεισιδαιμονίας. Το κοινό που συνδέει τους
ανθρώπους αυτών των κρανίων ήταν η επιθυμία τους να ταφούν ανάμεσα στους
τοίχους του σπιτιού, διαφορετικά δεν θα μπορούσε να ησυχάσει η ψυχή τους. Όταν
όμως η επιθυμία τους αυτή δεν πραγματοποιούταν,
παρουσιάζονταν παράξενα φαινόμενα, όπως τρομαχτικές κραυγές γύρω από το
σπίτι αλλά και δραστηριότητες poltergeist.
Ο Ινδός υπηρέτης της
έπαυλης Bettiscombe Manor
Η πιο διάσημη ίσως ιστορία κρανίου είναι η περίπτωση Bettiscombe
Manor κοντά στο δυτικό Dorset της Αγγλίας. Σύμφωνα με την παράδοση ο Azariah Pinney που
ζούσε στην έπαυλη Bettiscombe Manor, εξορίστηκε στις Δυτικέ Ινδίες το 1685
εξαιτίας κάποιων δραστηριοτήτων που συνδέονταν με τον Αγγλικό εμφύλιο πόλεμο.
Όταν κατάφερε να επιστρέψει στην Αγγλία έφερε μαζί του κι έναν ινδό σκλάβο. Η
ζωή αυτού του φτωχού ανθρώπου ήταν πολύ δύσκολη και δυστυχισμένη και δεν
κατάφερε να επιβιώσει για πολύ καιρό. Η επιθυμία του πριν πεθάνει ήταν το σώμα
του να επιστρέψει στην πατρίδα του, διαφορετικά το πνεύμα του δεν θα ηρεμούσε και θα
στοίχειωνε το Bettiscombe. Αυτό δεν έγινε ποτέ καθώς ο Azariah αγνόησε την επιθυμία του γηραιού
σκλάβου του και θάφτηκε στην τοπική εκκλησία του Bettiscombe. Σύντομα οι
κάτοικοι άρχισαν να ακούνε ουρλιαχτά και τρομακτικούς θορύβους που έρχονταν από
τον τάφο αλλά και μέσα από την έπαυλη, αναγκάζοντας τον Azariah να αφαιρέσει το σκελετό από τον
τάφο και να το φέρει πίσω στο αρχοντικό
- όπου έπαυσε απότομα ο θόρυβος. Αν και δεν ήταν οι Δυτικές Ινδίες, προφανώς η
πολυτελής έπαυλη ήταν μια ικανοποιητική εναλλακτική λύση. Στις όσες προσπάθειες
νέου ενταφιασμού ακολούθησαν, τα παράξενα φαινόμενα με τις κραυγές και τους
τρομακτικούς θορύβους επανήλθαν, με αποτέλεσμα το κρανίο τελικά να βρει την
ησυχία του στην κεντρική σκάλα της έπαυλης, η οποία οδηγούσε στην οροφή.
Εξαιτίας των επαναλαμβανόμενων διαδικασιών ταφής αλλά και των αιώνων που
πέρασαν από τότε, ο σκελετός χάθηκε και έμεινε μόνο το κρανίο σαν ζοφερή
υπενθύμιση μιας αποτυχημένης υπόσχεσης. Μέχρι σήμερα, η οικογένεια που μίσθωσε
την έπαυλη κρατά το κρανίο στο σπίτι τους γιατί φοβάται να διαταράξει την
ησυχία του. Δυστυχώς, το σπίτι δεν είναι ανοικτό στο κοινό.
Το φάντασμα της Anne
Griffiths
Το Burton Agnes Hall ακολουθεί ένας άλλος θρύλος, που ανήκει
στην Anne Griffiths. Χτίστηκε στο Βόρειο Yorkshire μεταξύ 1598 και 1610, κατά
τη διάρκεια της βασιλείας της Βασίλισσας Ελισάβετ Α από τον Sir Henry Griffiths,
ο οποίος είχε τρείς κόρες˙ την Frances, την Margaret και την Catherine, γνωστή με το
βαπτιστικό της όνομα, Anne. Πριν τελειώσει ακόμα η κατασκευή του Burton Agnes Hall, μια από τις αδελφές, η
Anne, δυστυχώς δέχθηκε επίθεση σε ένα δρόμο από ληστές, όπου μαχαιρώθηκε και
τραυματίστηκε πολύ σοβαρά. Λίγες ημέρες αργότερα η Anne πέθανε, αφού πρώτα είχε
προλάβει να ζητήσει από τις αδελφές της να της υποσχεθούν ότι θα αφαιρεθεί το
κεφάλι από το σώμα της και θα το θάψουν μέσα στην αγαπημένη της αίθουσα του
σπιτιού. Δεν εκπλήσσει βέβαια που η τελευταία της επιθυμία δεν πραγματοποιήθηκε
αλλά την έθαψαν κάτω από την παλιά εκκλησία Norman. Μετά την ολοκλήρωση του νεόκτιστου κτηρίου o χώρος
«μολύνθηκε» από παράξενους ήχους, πόρτες να χτυπάνε, ενώ αργότερα εμφανίστηκε και
το φάντασμα του κοριτσιού, ουρλιάζοντας και παρακαλώντας να γυρίσει στο σπίτι.
Οι αδερφές φοβισμένες επισκέφτηκαν τον τάφο για να εκτελέσουν το αίτημα της Anne, αλλά ανοίγοντας το
φέρετρο ανακάλυψαν με έκπληξη ότι η Anne τις είχε προλάβει. Το κεφάλι της είχε αποκοπεί από τον
υπόλοιπο κορμό και ήταν γυμνό από κάθε σάρκα. Το κρανίο οδηγήθηκε σε χώρο του
κτηρίου και η ειρήνη επέστρεψε αλλά όχι για πολύ, αφού κάποια στιγμή το Burton
Agnes Hall πέρασε κληρονομιά στην οικογένεια Boeedon. Εκείνοι με την σειρά τους
απομάκρυναν το κρανίο από το σπίτι, κι όπως ήταν αναμενόμενο οι παράξενοι ήχοι
και τα φαινόμενα poltergeist επανήλθαν. Το κρανίο επέστρεψε στο κτήριο,
τοποθετήθηκε στο τραπέζι του διαδρόμου, και το Burton Agnes Hall ξαναβρήκε την
ηρεμία του. Χρόνια αργότερα, το κρανίο τοποθετήθηκε από τους επόμενους ενοίκους
μέσα σε έναν τοίχο, σε σημείο που σήμερα έχει ξεχαστεί. Παρόλο που η επιθυμία
της Anne
πραγματοποιήθηκε, συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα αναφορές για την εμφάνιση της κάθε
Οκτώβριο που είναι η επέτειος του θανάτου της.
Το κομμένο κεφάλι ενός μεθυσμένου καβγατζή ή ένας
άτυχος μοναχός;
Το κρανίο στο Wardley Hall, ένα διατηρητέο κτίριο κοντά στο
Μάντσεστερ της Αγγλίας, το ακολουθούν δύο διαφορετικοί θρύλοι. Ο πρώτος θρύλος
ισχυρίζεται ότι το κρανίο ανήκε στον Roger Downes, έναν άγγλο δικηγόρο και
πολιτικό. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κάρολου ΙΙ και συγκεκριμένα μια
νύχτα του 1676, ο Downes διασκεδάζοντας στο Λονδίνο καυχήθηκε ότι θα επιτεθεί
και θα σκοτώσει τον επόμενο άνθρωπο που θα συναντούσε μπροστά του. Αυτός ο
άτυχος άνθρωπος ήταν ένας φτωχός ράφτης που η μοίρα το έφερε να βρεθεί στο
δρόμο του Downes, ο
οποίος του έμπηξε στο σώμα το σπαθί του. Λίγο καιρό αργότερα θα επιτεθεί
μεθυσμένος και πάλι σε έναν περαστικό στη γέφυρα του Λονδίνου. Μόνο που αυτή τη
φορά θα χτυπήσει έναν φύλακα ο οποίος θα αντισταθεί και μάλιστα με ένα δυνατό
χτύπημα θα αποκεφαλίσει τον Downes και θα πετάξει το σώμα του στον Τάμεση. Σε
μια μακάβρια συστροφή, το κομμένο κεφάλι του το επέστρεψαν μέσα σε ένα κουτί στην
αδελφή του στο Wardley Hall. Κατά συνέπεια, το κρανίο του βρήκε ένα σημείο
ανάπαυσης σε μια θέση στις σκάλες της έπαυλης, ενώ όσες φορές είχε επιχειρηθεί
νωρίτερα να απομακρυνθεί έλαβαν χώρα καταστροφικές καταιγίδες. Όμως το φέρετρο
του Downes, που ανοίχτηκε για κάποιο λόγο το 1779, αποκάλυψε ότι το κεφάλι του
ήταν άθικτο και σταθερά συνδεδεμένο με το υπόλοιπο σώμα του. Η εναλλακτική
ιστορία προέλευσης του κρανίου του Wardley Hall είναι ότι ανήκει σε έναν Βενεδικτίνο
μοναχό και μάρτυρα τον Ambrose Barlow, σύμφωνα
με την άποψη της Καθολικής Εκκλησίας. Κατά τη διάρκεια του αγγλικού εμφυλίου
πολέμου και τις θρησκευτικές διώξεις των καθολικών ο Ambrose Barlow εκτελούσε
μυστικά τα καθήκοντα του για περισσότερο από δύο δεκαετίες. Την Κυριακή του
Πάσχα στις 25 Απριλίου 1641 θα συλληφθεί στην Αίθουσα Morleys από έναν όχλο που
οδηγούσε προτεστάντης ιεροκήρυκας. Ο Ambrose Barlow καταδικάστηκε και
κρεμάστηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1641, ενώ το κεφάλι του αφαιρέθηκε. Κατόπιν, το
κεφάλι του εκτέθηκε σε πάσαλο στο Κάστρο Lancaster. Τελικά, το κεφάλι διασώθηκε
από έναν καθολικό, τον Frank Downs, και επέστρεψε στο Wardley Hall, ώστε να
κρυφτεί με ασφάλεια στους τοίχους. Το κρανίο χάθηκε για κάποιο χρονικό διάστημα
και στη συνέχεια ανακαλύφθηκε ξανά στη δεκαετία του 1740, και ο μύθος του
«κρανίου που ουρλιάζει» άρχισε να «τρέχει». Το κεφάλι ανακαλύφθηκε σε ένα
κιβώτιο, αφού έπεσε από ένα θρυμματισμένο τοίχο. Ένας υπηρέτης, θεωρώντας ότι
ήταν κρανίο ζώου, το έριξε στην τάφρο. Εκείνη τη νύχτα μια καταιγίδα ξέσπασε
πάνω από την έπαυλη, ενώ στο σπίτι δεν μπορούσε να κοιμηθεί κανείς από τις
κραυγές που ακούγονταν. Το επόμενο πρωί,
η τάφρος στραγγίστηκε και το κρανίο επέστρεψε στη θέση του μέσα στα πέτρινα
τείχη. Άλλες ιστορίες λένε ότι το κεφάλι κάηκε, θάφτηκε ή έσπασε σε κομμάτια – αλλά
μόνο για να βρεθεί άθικτο και να
περιμένει να τοποθετηθεί στη θέση ανάπαυσης του το επόμενο πρωί. Το 1782 ο
Thomas Barritt έγραψε: «Υπάρχει μια παράδοση πως αν αφαιρεθεί, ακούγονται
κάποιες ασυνήθιστες κραυγές και θρήνοι και συμβαίνουν παράξενες διαταραχές σε
πολλά μέρη του σπιτιού».
Ένα κρανίο που ακούει
στο όνομα «Dickie»
Και πάλι υπάρχουν δύο διαφορετικές ιστορίες σχετικά με την
προέλευση αυτού του κρανίου, το οποίο είναι γνωστό ως «Dickie» και
χρονολογείται από το 1590. Σύμφωνα με την πρώτη ιστορία ανήκε σε έναν στρατιώτη
ο οποίος γυρνώντας από το πόλεμο με την Γαλλία, θέλησε να ανακτήσει τα
αγροκτήματα και την περιουσία του αλλά δολοφονήθηκε από τον ξάδελφο του στο δωμάτιο
όπου κρατείται τώρα το κρανίο στη φάρμα Tunstead. Η φάρμα βρίσκεται ανάμεσα στη
γέφυρα Wales και το Chapel – en le Firth της Αγγλίας. Ο δολοφονημένος άνθρωπος
ονομαζόταν Ned Dickinson, επομένως και το ψευδώνυμο «Dickie. Σύμφωνα με την
δεύτερη ιστορία, η συλλογή του Derbyshire του 1895 αναφέρει ότι το φοβερό
κρανίο ανήκε σε μια γυναίκα, που σκοτώθηκε από την αδελφή της, αφού είχαν
ερωτευθεί τον ίδιο άνδρα. Η ανώνυμη γυναίκα που δολοφονήθηκε πριν αφήσει την
τελευταία της πνοή ζήτησε να παραμείνουν τα οστά της στο αγρόκτημα. Όποια κι
από τις δύο ιστορίες κι αν ισχύει αυτό που έχει σημασία είναι ότι μετά τη
δολοφονία κάθε λογής αναταραχές και κακοτυχίες έπεσαν πάνω στα ξαδέρφια. Παράξενοι θόρυβοι, αποξηραμένη σοδιά και
φαινόμενα poltergeist
ήταν κάποια μόνο από όσα συνέβαιναν μέχρι το κρανίο να ξεθαφτεί και να
τοποθετηθεί μέσα στο σπίτι. Το Κρανίο αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανακαίνισης
που έγινε στο σπίτι, όπου βρέθηκε μέσα σε έναν τοίχο ακριβώς κάτω από το
περβάζι του παραθύρου που τώρα κοσμεί.
Υπάρχουν πολλές ακόμα ιστορίες από πολλά σημεία της Αγγλίας,
όμως σήμερα οι θρύλοι των «κρανίων που ουρλιάζουν» φαίνεται να εξαφανίζονται.
Μια επιστημονική εξέταση του κρανίου του Bettiscombe το 1963 διαπίστωσε ότι
ανήκε σε μια προϊστορική ευρωπαία γυναίκα που έζησε 3000 ή 4000 χρόνια πριν, θύμα
τελετουργικής θυσίας, όπου είχε σκοπό να φέρει ευημερία στο μέρος εκείνη την
εποχή. Έτσι ο μύθος του ινδού υπηρέτη του Azariah Pinney καταρρίφθηκε. Η
δεισιδαιμονία εν τω μεταξύ, χάνει την κυριαρχία που κάποτε κρατούσε πάνω από
την αγροτική Αγγλία, και με τα χρόνια πολλά από τα κρανία έχουν χαθεί. Ωστόσο,
τα κρανία έχουν απεικονιστεί σε μερικά βιβλία και ταινίες του 20ου αιώνα, με το
πιο αξιοσημείωτο βιβλίο να είναι η ιστορία φαντασμάτων του Francis Marion
Crawford το 1911 «The Screaming Skull», ενώ το 1958 κυκλοφόρησε μια
καταπληκτική αμερικανική ταινία με τον ίδιο τίτλο. Αν και χαμηλού
προϋπολογισμού όπως οι περισσότερες ταινίες του 1950, είχε τρομερή δράση, και
ήταν αρκετά ακριβής – το κρανίο της πρώην συζύγου ενός άντρα (που την είχε
σκοτώσει) άρχισε να τρομοκρατεί τη νέα του γυναίκα, αλλά στην πραγματικότητα
προσπαθεί να την προειδοποιήσει για το κακό.