Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο 1ο τεύχος του περιοδικού Unlocking the Truth
ΚΡΗΤΗ
Στην Κρήτη υπάρχει οχετός ύδατος, τον οποίο όσοι τον διαβαίνουν, εάν βρέχει καταρρακτωδώς ο Δίας, βγαίνουν απ’ αυτόν άβροχοι – προφανώς ήταν υπόγειος!
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Στους Λουσούς της Αρκαδίας (νυν Αχαΐας) υπάρχει
κρήνη στην οποία κολυμπούν χερσαίοι μυς (ποντίκια) και εκεί διαβιούν.
ΠΗΓΗ: Αριστ.
Σ.Σ.: Η αρχαία πόλη των Λουσών ευρίσκεται σήμερα 15
χλμ. Ν. των Καλαβρύτων, κοντά στο χωριό Σουδενά, όπου άλλοτε υπήρχε λίμνη.
Έχουν ανασκαφεί ο φημισμένος ναός της Αρτέμιδος και λείψανα κτηρίων.
Η προαναφερόμενη κρήνη δεν είναι το μόνο παράδοξο
των Λουσών: Υπήρχε σπήλαιο, στο οποίο ο Μελάμπους με θυσίες και απόρρητους
καθαρμούς θεράπευσε τις μανιασμένες κόρες του Προίτου. «Υπέρ δε την Νώνακριν
όρη τε καλούμενα Αροάνια και σπήλαιον εστιν εν αυτοίς. Ες τούτο αναφυγείν το
σπήλαιον τας θυγατέρας τας Προίτου μανείσας λέγουσιν, ας ο Μελάμπους θυσίαις τε
απορρήτους και καθαρμοίς κατήγαγεν ες χωρίον καλούμενον Λουσούς» (βλ. Παυσανίας
«Αρκαδικά» (8.18.7.1). Νυν το σπήλαιο αυτό καλείται «των Λιμνών».
Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1898 από το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών.
Στην Κλειτορία της Αρκαδίας (νυν Αχαΐας),
υπάρχει κρήνη «μισάμπελος», από την οποία όποιος πιει, μισεί τον οίνο! Άλλος,
για την ίδια πηγή αναφέρει πως όποιος πιει από το ύδωρ της, δεν υποφέρει πια
την οσμή του οίνου (βλ. Ισήγ.). Με το ύδωρ της τέλεσε τον καθαρμό μιας Προιτίδας
κόρης, ο Μελάμπους. Είναι δε χαραγμένο επ’ αυτής, το εξής επίγραμμα:
Αγρότα, συν ποίμναις το μεσαμβρινόν ην σε βαρύνη
δίψος αν’ εσχατιάς Κλείτορος ερχόμενον
της μεν από κρήνης άρυσαι πόμα και παρά νύμφαις
υδριάσι στήσον παν το σον αιπόλιον,
αλλά συ μήτ’ επί λουτρά βαλής χροι, μη σε και αύρη
πημήνη τερπνής εντός εόντα μέθης.
Φεύγε δ’ εμήν πηγήν μισάμπελον, ένθα Μελάμπους
ρυσάμενος λύσσης Προιτίδας αργαλέης
πάντα καθαρμόν έβαψεν απόκρυφον, εύτ’ αρ’ απ’ Άργους
ούρεα τρηχείης ήλυθεν Αρκαδίης.
Σ.Σ.: Στα δυτικά του όρους
Πεντέλεια (πλησίον του νυν χωριού Πλανητέρο Καλαβρύτων), πηγάζει ο Αροάνιος,
παραπόταμος του Λάδωνος. Ο ποταμός δέχεται από καταβόθρες τα βυθιζόμενα ύδατα
της (άλλοτε) Λίμνης των Σουδενών, και διέρχεται την Κλειτορία, στην θέση
Φιλέικο Χάνι.
Εκεί κοντά και οι Καταβόθρες του Ηρακλή.
Για τα Ύδατα της Στυγός, στην Αρκαδία,
επίστευαν ότι κάποτε η θεά Δήμητρα, μεταμορφώθηκε σε θηλυκό άλογο, μπήκε στα
ύδατα της Στυγός. Όταν η επιφάνεια του ποταμού λειτούργησε ως καθρέπτης και
αντίκρυσε τον εαυτό της, ευρήκε την όψη της πάρα πολύ άσχημη. Γι’ αυτό
καταράστηκε τα νερά, τα οποία έκτοτε μαύρισαν. Μέχρι σήμερα, τα ύδατα της Στυγός ονομάζονται Μαυρόνερο ή Μαυρονέρι, αλλά και Αθάνατο Νερό…
Το μαύρο νερό της είχε καταστρεπτικές ιδιότητες. Προσέβαλε ακόμη και τα
μέταλλα: Το σίδερο, το χαλκό, το ασήμι, το κεχριμπάρι και τον χρυσό! Το γυαλί,
το κρύσταλλο και ο πηλός έσπαζαν στο νερό της Στυγός. Σήμερα ως πηγή της Στυγός λογίζεται η πηγή στην Νεραϊδορράχη. Τα ύδατά
της αφού σχηματίσουν έναν καταρράκτη, πέφτουν στην ομώνυμη χαράδρα και έπειτα
χάνονται στον ποταμό Κράθι. Μια πραγματικά άγρια τοποθεσία, όπου στ’
αλήθεια «δένδρο δεν φύεται και χορτάρι δεν φυτρώνει». Η Στυγξ ήταν αδελφή του
Χάρωνος. Οι στύλοι του παλλατιού της στον Άδη έφθαναν έως τον ουρανό! Τα νερά
της μοιρασμένα σε 10 μέρη, έτρεχαν κάτω απ' την Γη, μέσα στην Νύχτα. Η Στύγα
περικύκλωνε τον Άδη 7 φορές (κατ' άλλους 9). Όποιος ζωντανός πιει απ' αυτό το
νερό, λέει η παράδοση, θα πεθάνει. Στα νερά της «στυγερής, φοβερής στους
αθάνατους» ορκίζονταν κι αυτοί ακόμα οι θεοί. Κι όποιος ορκισθεί στα νερά της
και παραβεί τον όρκο του, φυλακίζεται στον Τάρταρο, ακόμη κι αν ήταν θεός. Τον
επίορκο θεό τον απομόνωναν «ξέπνοο και άναυδο στο στρωμένο κλινάρι» και τον
τιμωρούσαν 10 χρόνια χωρίς νέκταρ και αμβροσία. Εκ της Στύγας ο στύγιος,
στυγερός > ρουμάνικο stinca (= βράχος με ορθογώνιες πλευρές) > αγγλικό
stone > γερμανικό stein (= πέτρα), κλπ.
ΠΗΓΕΣ: Ησίοδ., Παυσ. βλ. και παρακάτω στον
ποταμό Κράθι της Ιταλίας.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ
Υπάρχει
κρήνη στις Ποτνίαις, επί του Ασωπού,
πέριξ των Θηβών, από την οποία άμα
πιουν οι ίπποι, μαίνονται!
ΠΗΓΗ: Ισιγ. «Άπιστα» β΄.
Σ.Σ.: Ίσως γι’ αυτό ο Γλαύκος ο
Ποτνιεύς, να κατασπαράχθηκε από τους ίδιους του τους ίππους, που έτρεφε στις
Ποτνιαίς Βοιωτίας! Η κόρη του Ποτνιέως, Πελαργή, επανεισήγαγε τα Καβείρια
Μυστήρια στην Θήβα!
Ο Γλαύκος ο Ποτνιεύς ήταν υιός
του βασιλέως της Κορίνθου, Σισύφου και της Μερόπης, πατέρας του Βελλεροφόντη.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκη «Οι 88 αρχαίες πόλεις της Βοιωτίας».
Στον Ελικώνα, γνωρίζουμε, ότι υπήρχε η Πηγή της
Ιπποκρήνης, από την οποία όποιος έπινε αποκτούσε το χάρισμα της ποιήσεως!
Στην χώρα
των Αθαμάνων υπάρχει κρήνη, της
οποίας το μεν ύδωρ είναι ψυχρό, το δε υπό αυτό είναι θερμό! Έτσι, εάν κάποιος
«υπερθή φρύγανα», αμέσως «εξάπτεσθαι»!
ΠΗΓΕΣ: Ισίγ. Και άρθρο Γ. Λεκάκη «Ποιος ήταν ο Αθάμας που ονομάτισε Αθαμανικά
τα βουνά;», στην εφημ. «Ηπειρωτικό Μέλλον», Φεβρ. 2006.
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Υπάρχει
μικρή κρήνη (κρηνίδιο) περί την Σκοτούσα
Θεσσαλίας, που το νερό της θεραπεύει όλα τα έλκη, ακόμη και των αλόγων ζώων!
Στο νερό της, ακόμη και εάν κάποιος βάλει ένα σχισμένο (όχι συντετριμμένο)
ξύλο, αμέσως αποκαθίσταται! Γιατί το νερό της είναι κολλώδες!
ΠΗΓΗ: Ισιγ.
Σ.Σ.: Η Σκοτούσσα ή Σκοτόεσσα
(νυν Φαρσάλων) ήταν πλούσια πόλις της Πελσγιώτιδος Θεσσαλίας, μεταξύ Φερρών -
Λάρισας - Φαρσάλων. Μια των σημαντικοτέρων πόλεων της Θεσσαλίας! Από τον 6ο
αιώνα π.Χ. εξέδιδε τα ιδικά της νομίσματα!
Σε λόφο της υπήρχε ο «τάφος των
Αμαζόνων»!
Πλησίον της το σημαντικότατο
μαντείο του Φηγωναίου Διός, η ομηρική Δωδώνη, πρόδρομο μαντείο αυτού της
Ηπείρου.
Οι αρχαιολογικές έρευνες από τον
19ο αιώνα ανακάλυψαν ίχνη ναών (του Ηρακλή, του Απόλλωνα Κερδώου,
και από επιγραφές του Ασκληπιού, του Ποσειδώνος, και της θεάς Ελένης!) και
τειχών (η πόλις διέθετε ισχυρά τείχη, με περισσότερους από 40 πύργους!).
Για όλα αυτά (προφανώς) εδόθη
εδώ η μάχη (γνωστή ως Μάχη στις Κυνός Κεφαλές), ανάμεσα στον βασιλιά της
Μακεδονίας, Φίλιππο Ε΄, και τον Ρωμαίο
ύπατο Τίτο Κόιντο Φλαμινίνο, της οποίας η νικηφόρος έκβασις για τους Ρωμαίους,
σήμανε ουσιαστικά και την υποταγή της Θεσσαλίας σε αυτούς…
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Στην Λυγκηστίδα χώρα, υπάρχει πηγή, με γεύση
οξίζουσα, που όποιοι πίνουν, μεθούν, λες και ήπιαν οίνο!
ΠΗΓΗ: Θεόπ.
Προφανώς αναφέρεται στην
παράδοση της περιοχής των Βρυγών (> Φρυγών) Μακεδόνων, με τον σάτυρο που
συνελήφθη μεθυσμένος, αφού ήπιε από μια πηγή…
Η Λυγκηστίς ήταν επαρχία της Μακεδονίας, μεταξύ των ποταμών
Αλιάκμονος και Εριγόνος / Εριγώνος (παραπόταμος του Αξιού), περίπου όπου η νυν
Φλώρινα και μεγάλη περιοχή των κρατιδίων Αλβανίας και Σκοπίων. Πρωτεύουσά της
ήταν η πόλις Λύγκος, που πρότερα ελέγετο Πιερία. Οι Λυγκηστές ήταν ιλλυριακό-μολοσσικό
ηπειρωτικό ελληνικό έθνος. Ελάτρευαν τον Δία, τον Ερμή, τον «Θράκα ιππέα», την
Αθηνά, την Άρτεμη (και αργότερα και την Ρώμη, τον Αλέξανδρο και τους
αυτοκράτορες). Ήταν σπουδαίοι αμπελοκαλλιεργητές και μεταλλευτές.
ΠΗΓΕΣ: Ηρόδ., Θουκ., Σκύμνο Χίο. Και σχετικά άρθρα του Γ. Λεκάκη στην εφημ. «Χρόνος» Κομοτηνής (17, 24.2 και 2.3.2016). Και ομιλία του Γ. Λεκάκη Ο «χρυσός» μύθος του Μίδα, οι Μακεδονο-Θράκες Φρύγες, ο Γόρδιος, το Γόρδιον και ο γόρδιος δεσμός, που δόθηκε στην Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (ΕΜΑΕΜ), στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στις 2.2.2017 – βλ. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, http://www.arxeion-politismou.gr/
Όσοι διαπλέουν την λίμνη Λύχνι / Λίχνι βλέπουν την ιστορία: Σκύβοντας προς τον βυθό, βλέπουν πολυτελή τρίκλινα, άφθονο πλήθος αργυρωμάτων (αργυρών σκευών) και θαυμάσιου μεγέθους χρυσούς πίνακες και εκπώματα και όλα τα βασιλικού πλούτου κατασκευάσματα προς τρυφή…
Σ.Σ.: Πρόκειται για την νυν
καλούμενη λίμνη Αχρίδα (στα σύνορα Αλβανίας-Σκοπίων) – μια από τις αρχαιότερες
λίμνες της Ευρώπης! Η περιοχή της όριζε την Λυχνίδα χώρα. Άλλωστε όλη η περιοχή
Φλώρινας – Μοναστηρίου (αρχαία Ηράκλεια Λυγκηστίς > Μοναστήρι > Μπίτολα),
είναι μια λεκάνη, που παλαιά ήταν λίμνη! Έως και τα ρωμαϊκά χρόνια, την περιοχή
την έλεγαν Λυγκηστικός Βάλτος.
Η παραπάνω πληροφορία ίσως να αναφέρεται σε μια από τις κύριες πόλεις της Λυγκηστίδος, την Λυγκήστη (νυν παραφρασμένα Λιν).
Εάν
κάποιος ρίξει έναν σκύφο, στις δίνες του ποταμού Στρυμόνα, θα τον βρει περί την Απολλωνία λίμνη.
ΠΗΓΗ: Πύθερμος.
Σ.Σ.: Πριν ονομασθεί Στρυμόνας,
ο ποταμός ελέγετο Παλαιστίνος. Η Απολλωνία Λίμνη, ήταν κοντά στις εκβολές του
Στρυμόνος, και απείχε λίγο από τον Στρυμονικό κόλπο.
Για τον Στρυμόνα βλ. άρθρα του
Γ. Λεκάκη «Ο ποτάμιος θεός Στρυμών», στην εφημ. «Χρόνος» Κομοτηνής, 7 και
15.6.2011. Στην περιοχή υπήρχαν βιβλία «σύγχρονου τύπου» από τον 6ο
αι. π.Χ. - βλ. άρθρο του Γ. Λεκάκη στην εφημ. «Χρόνος» Κομοτηνής, 27.7.2016.
ΘΡΑΚΗ
Στο Χρωψί υπάρχει κρήνη, στην οποία όποιοι
λουσθούν, αμέσως μεταλλάσσονται.
ΠΗΓΗ: Θεόπ.
Σ.Σ.: Το Χρωψί είναι αταύτιστος
περιοχή.
Άγνωστον πώς εννοείται από τον Θεόπομπο η μετάλλαξη.
Στα Άβδηρα υπήρχε η λίμνη Κύστειρον, από την οποία ήπιε το
στράτευμα του Ξέρξη, και… (απο)ξηράνθηκε!
ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ - ΙΤΑΛΙΑ
Στην Σικελία:
Στην οδό των Συρακουσών, υπάρχει
κρήνη, όχι μεγάλη, ούτε με πολύ νερό. Αλλά όταν καταφθάνει όχλος, και γίνεται
φασαρία, παρέχει άφθονο ύδωρ!
ΠΗΓΗ: Αριστοτ.
Στην Γέλα, υπάρχει η λίμνη Σίλλα, ελάχιστη ως προς το μέγεθος, η
οποία, όσους λούζονται σε αυτήν, εκρίπτει (ρίπτει, ρίχνει) στην ξηρά, σαν να
τους πετά κάποιο όργανο (κάποια μηχανή)!
ΠΗΓΗ: Αριστ.
Σ.Σ.: Κάποιος παρόμοιος
«αυτόματος» «μηχανισμός» αναφέρεται και για το Τροφώνειο Μαντείο της Λειβαδιάς…
Ειδικώς για την Γέλα, βλ. άρθρα του Γ. Λεκάκη «Βράχος που λειτουργούσε ως «προϊστορικό ημερολόγιο», βρέθηκε στην Γέλα! Αρχαία ελληνική πόλη, που ίδρυσαν άποικοι από Ρόδο, Τήλο και Κρήτη!» (25.1.2017) και «Ορειχάλκινοι ράβδοι, κορινθιακά κράνη, αμφορείς και σφαιρική φιάλη «Μασσαλίας» βρέθηκαν σε αρχαίο ναυάγιο του 7ου αι. π.Χ. στην θάλασσα της Γέλας!» (16.2.2017), όλα στην εφημ. «Κόντρα News».
Υπάρχει
κρήνη στην Παλική Σικελίας, που
αναρρίπτει (πετά) το νερό της σε μεγάλο ύψος (4 μ.) και στην έμφασή της
φαίνεται να κατακλύζει τους υποκείμενους τόπους, αλλά καθόλου δεν τους
υπερχείλιζε και το νερό ξαναγύρναγε στην βάση του! Σε αυτήν την κρήνη, οι
εντόπιοι δίνουν τους μέγιστους όρκους τους.
ΠΗΓΗ: Ισιγ. «Άπιστα» β΄.
Σ.Σ.:
Πράγματι, τους έγραφαν σε πινάκια. Και εάν ήταν ειλικρινείς, τα πινάκια
επέπλεαν. Εάν όχι, καταβυθίζονταν και οι επίορκοι αφανίζονταν!
Η
κρήνη ανάβλυζε κοντά στο μαντείο των Παλικών Δαιμόνων. Απ’ αυτήν την πηγή είχαν
ξεπηδήσει οι δίδυμοι Παλικοί Δαίμονες ή Παλικοί Αδελφοί. Ήταν παίδες του Διός
και της νύμφης Θαλίας / Θάλειας (θυγατρός του Ηφαίστου και της Αίτνας). Ή του
Ηφαίστου και της Αίτνας (κόρης του Ωκεανού, ή του Άδρανου). Λατρεύονταν ως
εγχώριοι θεοί στην Σικελία. Κατ’ άλλους πατέρας τους ήταν ο Αδρανός (πιθανώς ο
Ήλιος), επίσης τοπικός θεός, λατρευόμενος και τιμώμενος ιδιαιτέρως στην πόλη
Αδερνό / Αδρανό / Άδρανο, αλλά και σε όλο το νησί. Στον ναό του συντηρούνταν
χίλιοι ιεροί κύνες, οι οποίοι συνόδευαν την νύκτα τους μεθυσμένους στα σπίτια
τους! Αυτοί ανάλογα με την περίπτωση, είτε προστάτευαν, είτε τιμωρούσαν τους
ανθρώπους! Στην χώρα τους, λοιπόν, υπήρχαν οι Παλικοί (λάκκοι) ή η θειώδης Λίμνη
των Παλικών.
ΠΗΓΕΣ:
Αιλ. «περί Ζώων», 11.20, Στ. Βυζ., Διόδ. Σικ. 14.37.6, Ησύχ., Πλούτ. Τιμ. 12.1.
Με
το όνομα αυτό αναφέρεται και μια χερσόνησος της Κεφαλονιάς, στην ΝΔ. άκρα της οποίας, σε δύσβατο
θέση, υπάρχει η Δρακοντοσπηλιά ή
Δρακοσπηλιά, στην οποία ευρέθησαν αρχαίοι πήλινοι πλαγγόνες, νομίσματα
και σταυροί. Αλλά μάλλον οι συγγραφείς δεν αναφέρονται σε αυτήν.
ΠΗΓΕΣ: Αισχύλ., Αριστ. «Θαυμ.» 834b.3 κ.ε., Στέφ. Βυζ., Ησύχ., Διόδ. Σικ. 11.89.1-8, Στράβ. 6.2.9.
Παρά την Κύμη (νυν παραφρασμένα Κούμα, Καμπανίας Ιταλίας), υπάρχει η λίμνη Άορνος (> Αουερνός, Αουερνίς, Αβέρνη, Αβέρνους), στην οποία τα παρακείμενα φύλλα που πέφτουν σε αυτήν, γίνονται κάρφη (ξηρόχορτα), βυθίζονται παραχρήμα, και γίνονται αφανή…
Σ.Σ.:
Λίμνη πλησίον των Βαϊών, επί κρατήρα σβησμένου ηφαιστείου! Με περιφέρεια 3 χλμ.
περίπου. Ελέγετο Άορνος διότι ουδέν όρνεον μπορούσε να διέλθει ύπερθεν αυτής,
χωρίς να δηλητηριασθεί από τις αναθυμιάσεις. Και όντως, η περιοχή της λίμνης
δεν είχε πτηνά. Λόγω της πενθίμου όψεως της πέριξ τοποθεσίας και του
δηλητηριώδους χαρακτήρος των αναθυμιάσεών της, εθεωρείτο ως είσοδος στον Άδη.
Ήταν αφιερωμένη στην Περσεφόνη και την Εκάτη. Πλησίον της υπήρχε μαντείο της
Περσεφόνης. Το επισκέφθηκε και ο Αννίβας (214 π.Χ.). Τα ύδατά της ήσαν μελανά. Οι
όχθες της εκαλύπτοντο από δάσος κυπαρίσσων. Θέαμα τρομερό και μυστηριώδες. Οι
ηφαιστειογενείς εκδηλώσεις, που τοσάκις είχαν συνταράξει την περιοχή, οι θερμές
πηγές και οι αναθυμιάσεις, είχαν εξάψει την φαντασία των αρχαίων. Έτσι, η Αβέρνη
έγινε ο Αχέρων των Ιταλών. Στα βαθειά της σπήλαια, επιστεύετο ότι διέμεναν οι
ομηρικοί Κιμμέριοι. Οι εντόπιοι έλεγαν πως εκεί ήταν το χωριό της Καλυψούς,
όπου εισέπλευσε ο Οδυσσέας! Εδώ ετοποθετείτο η σκηνή της επικλήσεως των σκιών
από τον Οδυσσέα – και κατ’ αντιγραφή και η θύρα, εκ της οποίας ο Αινείας
κατήλθε στον Άδη. Εδώ η Σίβυλλα (της Κύμης) χρησμοδοτούσε. Εδώ ήταν τα χαλκεία
του Ηφαίστου και τα άντρα των Κυκλώπων!
Ήταν,
έλεγαν, η πηγή των καταχθονίων ποταμών, και όλων των ποταμών της Ιταλίας. Η
λίμνη πληρώνεται με ανθρώπινο ιδρώτα, έλεγαν.
Ευρίσκεται
στην Καμπανίδα χώρα, «μεταξύ Μισηνού και Πουτεόλων, σε μια μηνοειδή περιοχή, με
τριπλή κολπώδη θάλασσα που στον μυχό οράται λιμνώδης περιοχή, η Αουερνίς.
Εκεί
ο Αγρίππας ίδρυσε ναυλοχώτατους λιμένες, επί Αυγούστου. Μετέβαλε άρδην την όψη
της τοποθεσίας αυτής: Υλοτόμησε τα πυκνά και άβατα δάση παρά την λίμνη και την
μετέτρεψε σε λιμένα. Αλλά αυτό θεωρήθηκε ιεροσυλία και ασέβεια. Πάντως έτσι η
μυστηριακή της ατμόσφαιρα χάθηκε με τον καιρό. Η διώρυγα κι αυτή όμως
καταστράφηκε και φράχθηκε αργότερα. Επί Νέρωνος έγινε νέα απόπειρα ενώσεως της
λίμνης με την θάλασσα με κατασκευή νέας διώρυγας από τον Τίβερι, δια της
λίμνης, προς τον όρμο των Βαϊών. Αλλά οι σχετικές εργασίες σταμάτησαν μόλις
άρχισαν!... Πολύ αργότερα, το 1808, έγινε και πάλι έναρξις νέων εργασιών, για
την κατασκευή διώρυγας Αβέρνης-Βαϊών. Ούτε κι αυτή ήλθε σε πέρας! Ένας σεισμός
το 1888 προκάλεσε νέες γεωλογικές μεταβολές! Όλοι άρχισαν να λένε τότε πως η
Σίβυλλα ενοχλήθηκε και τιμωρεί… Ένα τμήμα της κατεστραμμένης παλαιάς διώρυγας
φέρει ακόμη το όνομα «Άντρον της Σιβύλλας», προς εξευμενισμό της…
Οι
περιηγητές σήμερα ακόμη επισκέπτονται με δέος το «Άντρον της Σιβύλλας», το
«Λουτρό της Σιβύλλας», την «Είσοδο εις τας καταχθονίους Χώρας», τον ναό, κλπ.
Και
άλλα αξιαφήγητα αναφέρονται για τον τόπο αυτό: Τα όρη, που είναι μέσα στην
θάλασσα, έχουν πηγές πυρός και συμμιγές ύδωρ. Καθαρό δεν βρίσκεται πουθενά. Το
ύδωρ θερμαίνεται και το πυρ υγραίνεται. Το προς την θάλασσα με αγωγούς το
οδηγούν σε δεξαμενές, τις δε ατμίδες του, με σωλήνες, ανάγουν σε οικήματα, και
έτσι ζεσταίνονται («πυριώνται»)! Γι’ αυτό οι γύρω κατασκευές είναι πολυτελείς».
ΠΗΓΕΣ: Βιργ. «Αιν.», Δίωνος Κασίου «Ιστ. Ρωμ.», 48.50.1-51.2, Πλίν. Και άρθρο Γ. Λεκάκη «Έξι υποθαλάσσια ηφαίστεια ανακαλύφθηκαν κοντά στον Βεζούβιο Ιταλίας, όπου κατοικούν 3 εκατ. άνθρωποι!», στην εφημ. «Κόντρα News», 16.10.2016.
Στον Ρεατινό Αγρό υπάρχει μια κρήνη, που
λέγεται Μέντη, και έχει όμοιες
ιδιότητες με το νερό της κρήνης των Αθαμάνων.
ΠΗΓΗ: Ισίγ.
Σ.Σ.: Το Ρεάτιον ή Ρέατος ή Ρέατε ήταν πελασγική πόλις των
Σαβίνων επί του Ουελίνου, αρχαιότερα του Τρωϊκού πολέμου. Εκ των σημαντικότερων
σαβινικών πόλεων. Το ονομαστό Ρεατινό
Έλος απεξηράνθη το 290 π. X. από τον ύπατο Μάνιο Κούριο Δεντάτο. Η λίμνη
της περιοχής ονομαζόταν Επτά Ύδατα. Γείτονες του Ρεάτιου ήσαν οι Αβορίγινες.
ΠΗΓΗ: Διον. Αλ .1.14.
Κοντά στην
Κόση, υπάρχει κρήνη, στην οποία εάν
τοποθετήσεις κεραμικό σκεύος γεμάτο οίνο, ώστε να υπερέχει το στόμιο, γίνεται
παραχρήμα δριμύτερο παντός όξους!
ΠΗΓΗ: Ισίγ., Σωτ.
Σ.Σ.: Η Κόση είναι αταύτιστη πόλη/περιοχή.
Στο Αλιφάνο υπάρχει βαθύ φρεάτιο, στο οποίο
το ύδωρ βλέπεται μεν, αλλά όσο μεγάλο σχοινί και εάν ρίξει κανείς, δεν θα
φτάσει στην επιφάνεια του ύδατος, αλλά από κάποιο «θείο» θα «κωλύεται»…
ΠΗΓΗ: Ισίγ.
Σ.Σ.: Το Αλιφάνο είναι αταύτιστη περιοχή/πόλη.
Περί την Ταρρακίνα, υπάρχει η λίμνη Μυκλαία, και παρ’ αυτήν έρημος πόλις.
Οι κάτοικοι αυτής στερήθηκαν της πόλεώς τους, από το πλήθος των ύδρων!
ΠΗΓΗ: Ισίγ.
Σ.Σ.: Πρόκειται για την αρχαία
Τραχίνη, μετέπειτα παραφρασμένα Ταρρακίνη,
ή Ταρρακίνα, ή Ταρρακίναι, ή Τερρατσίνα, πόλις της Δυτικής
Ιταλίας, επί του Τυρρηνικού (Αυσώνιου) πελάγους, Δ. του Κιρκαίου Όρους. Έκειτο
επί ελοθάλασσας (της Pomptinae Paludes των Λατίνων). Απ’ αυτήν διήρχετο η Αππία
Οδός! Παραλλήλως της οποίας υπήρχε πλωτή διώρυγα.
ΠΗΓΕΣ: Πτολ. Γ,α,5, Στρ. Ηρωδ.
Στην λίμνη
Βηνάκο, υπάρχει νήσος, κατοικουμένη,
κατάφυτος ήμερων δένδρων, η οποία «μεταβαίνει» («κινείται» προς τις πνοές των
ανέμων).
Το ίδιο
συμβαίνει και σε άλλη λίμνη της Ιταλίας, την Κουτυλία.
Και στην λίμνη «Λάκκος Ουαδίμωνος», λίμνη όχι μεγάλη, αλλά με αρκετά νησιά, που μετακινούνται σε κάθε πνοή ανέμου.
Σ.Σ.: Στην Ιταλία τις λίμνες τις έλεγαν λάκκους. Από την
ελληνική λέξη αυτή προέκυψε η ιταλική λέξη για την λίμνη, lago.
Η Βαίνακος ή Βήνακος (> Benacus, Benaco lago, νυν Lago di Garda) είναι
μεγάλη λίμνη της Τυρρηνικής, η μεγαλύτερη από όλες τις λίμνες στην Ιταλία,
στους πρόποδες των Άλπεων, με μήκος (άλλοι λένε περίμετρο) 500 σταδίων και
πλάτος 130, στην οποία εκβάλλει (εκρεί) ο ποταμός Μίγκιος / Mincius. Πάνω στην Ηράκλεια Οδό, τον
δρόμο που έφτιαξε ο Ηρακλής όταν μετέφερε απ’ αυτόν τα βόδια του Γηρυόνη. Την
λίμνη τραγουδά ο Βιργίλιος:
«εσένα που με κύματα φουσκώνεις,
ω Βηνάκε, και με ροές θαλασσινές».
Όντως οι βόρειοι άνεμοι
κατερχόμενοι από τις υψηλές Άλπεις «σκουπίζουν» με αδιάκοπη δύναμη την λίμνη
και οι καταιγίδες στην επιφάνειά της ξεπερνούν σε βία οιαδήποτε άλλη ιταλική
λίμνη! Γι’ αυτό ο Βιργίλιος λέει πως «βρυχάται σαν τα κύματα της θάλασσας»!
Εκεί έκειτο η πόλις Αρδελική στην θέση του σύγχρονου φρουρίου της Peschiera.
Τεράστιες ποσότητες χελιών συλλαμβάνονταν στην λίμνη σε μια συγκεκριμένη εποχή
του έτους.
ΠΗΓΕΣ: Στρ., Βιργ., Πλίν.
Ο ποταμός Κράθις (της Λευκανίας Ιταλίας) κάνει
τις χαίτες των λουομένων σε αυτόν να ομοιάζουν με πυρσούς. Έλεγαν γι’ αυτόν:
«Αν υγραίνει
καλλιστεύων
ο ξανθάν
χαίταν πυρσαίνων
Κράθις»
ΠΗΓΕΣ: Ισίγ., Σωτ., Αγαθοσθ. Ευριπ.
Σ.Σ.: Ο Κράθις / Κράτι / Crati
της Βρεττίας, ονομάσθηκε από αποίκους εκ του ομωνύμου ποταμού της Πελοποννήσου.
Στις εκβολές αυτού έκειτο η σπουδαία αρχαία πόλις των Αχαιών, Σύβαρις. Υπάρχει
κι άλλο παράδοξο με αυτόν τον ποταμό: Ο Συβαρίτης βοσκός, Κράθης, ερωτεύθηκε
κάποτε μια… αίγα, και πλάγιαζε μαζί της, στις όχθες του, ώσπου τον εσκότωσε ο
τράγος του κοπαδιού που τον εζήλεψε! Από την σχέση αυτή εγεννήθη τέρας, με
κεφαλή ανθρώπινη και σώμα αιγός. Οι συντοπίτες του ονόμασαν τον ποταμό από τον
βοσκό αυτόν! Παρά τον ποταμό υπήρχε και ιερόν της Κραθίης Αθηνάς. Ο ποταμός
πηγάζει εκ της Δ. πλευράς του όρους Σπινέττο, στην οροσειρά του Σίλα (και στον
νυν νομό της Κοζέντσας, διέρχεται δια της πόλεως Κοζέντσας) και εκβάλλει στον
κόλπο του Τάραντος, μετά ρου 93 χλμ.
Αλλά και ο ομώνυμος ποταμός
Κράθις της αρχαίας Αρκαδίας, είχε κάτι ανάλογο να επιδείξει: Το ύδωρ του πινόμενο
από τα ζώα, μετέβαλλε το χρώμα τους σε λευκό! Η ονομασία του παρήχθη εκ του
«κίρνασθαι τα ύδατα» ή για την ένωση των υδάτων του, με αυτά της Στυγός! Πράγματι
στις πηγές του κοντά ευρισκόταν και η πόλις Νώνακρις της Αζανίας, με την
περιώνυμη πηγή της Στυγός! Ή για την ένωση των δύο μεγάλων βραχιόνων του. Ο ποταμός
αυτός πηγάζει από το ομώνυμο όρος, επί του οποίου υπήρχε το φημισμένο ιερό της
Πυρωνείας Αρτέμιδος, απ’ όπου οι Αργείοι ελάμβαναν το πυρ για την εορτή των
Λερναίων! (Σήμερα το όρος ονομάζεται, δυστυχώς, Προφήτης Ηλίας, από ομώνυμο ναΐδριο,
ή Σολιώτικο βουνό, από το χωριό Σόλος). Ο ποταμός εκβάλλει παρά τις αχαϊκές
Αιγαίς στον Κορινθιακό κόλπο. Σήμερα χύνεται παρά την Ακράτα, την οποία
ονομάτισε.
Είναι και κάτι ακόμη, πέριξ του
αχαϊκού Κράθιδος: 30 στάδια Α. του ποταμού (μεταξύ Αιγών-Αιγείρας), υπήρχε
ιερόν της Ευρυστέρνου Γαίας, με παλαιότατο ξόανο της θεάς. Στις ιέρειές του
έδιναν να πιουν αίμα ταύρου, για να δοκιμασθεί η αγνότητά τους ή για να
εμπνευσθούν και να προφητεύσουν.
ΠΗΓΕΣ: Αιλιανού «περί Ζώων», 6.42, Ησίοδου «Θεογ.», Ηρόδ., Παυσ., Στρ.
Όταν το ύδωρ της λίμνης Σάκατος γίνει διαυγές, καταφαίνονται στον βυθό πολλά θεμέλια, ναοί και πλήθος ανδριάντων. Οι εντόπιοι λένε ότι εκεί έκειτο μια πόλη που «καταπόθηκε» (καταποντίσθηκε). Το ίδιο λέγεται και για την λίμνη Λάκκο Κιμινίου, ότι στην θέση της ήταν πόλις, που αιφνιδίως καταποντίσθηκε.
Σ.Σ.: Πρόκειται για την λίμνη Σάβατος
/ Σαβάτα > Sabate, Sabatinus Lacus (νυν Lago di Bracciano), μια από τις σημαντικότερες λίμνες της
Ετρουρίας / Τυρρηνίας και η πιο νότια, άρα η πλησιέστερη προς την Ρώμη (40
χλμ.) και την θάλασσα. Είναι, όπως και οι περισσότερες άλλες λίμνες της ίδιας
περιοχής, στον κρατήρα ενός εξαφανισμένου ηφαιστείου. Έχει περίμετρο περίπου 20
μιλίων, εμβαδόν 50 τ.χλμ., βάθος 300 μ. και κείται σε υψόμετρο 140 μ.
Περιβάλλεται απ’ όλες τις πλευρές από μια κορυφογραμμή λόφων, που δεν έχουν
μεγάλη κλίση. Διοχέτευε το ύδωρ της, το περίφημο «σαβατίνον ύδωρ», που επήγαζε απ’ αυτήν και από
το Κιμίνιο / Κεμίνο / Γεμίνο όρος στην Ρώμη, στον Τίβερι.
Είναι πιθανόν να επήρε το όνομά
της από μια πόλη, με το όνομα Σαβάτη / Σαβάτα / Sabate, που βρισκόταν στις όχθες της,
αλλά η πόλις αυτή δεν ταυτίσθηκε. Ίσως είναι η νυν Trevigano. Αναφέρεται όμως
ως σταθμός στην Via Claudia. Η λίμνη έδωσε το όνομα της φυλής των Σαβατίνων,
των Ρωμαίων πολιτών, που κατοικούσαν περί τον ποταμό Σάβατο.
Η Sabatia stagna πιθανόν να ήταν
και μια πολύ μικρότερη λίμνη, στην ίδια περιοχή (ίσως η Lacus Alsietinus ή η Lago
di Martignano).
Η παράδοση είναι κοινή ότι σε
αυτήν την λίμνη, όπως και στην Ciminian, και σε πολλές άλλες, υπήρχαν πόλεις
που καταπλακώθηκαν, και τα ερείπιά τους φαίνονταν περιστασιακά στο βάθος των
καθαρών υδάτων τους. Οι λίμνες αυτές πλούτισαν τεχνητά με διάφορα ψάρια,
διαφόρων ειδών, από τους πλούσιους Ρωμαίους.
ΠΗΓΕΣ: Στρ. vp226, 5.9.47, Columell 8.16, Silius Italicus (8.492), Φαιστός, Tab. Peut.
Περί τον Ηριδανό ποταμό, υπάρχει λίμνη, κατά τις Ηλεκτρίδες νήσους, που έχει θερμό ύδωρ και βαρειά οσμή, το οποίο κανένα ζώο δεν γεύεται.
Σ.Σ.: Ποταμός-αίνιγμα. Ο ποτάμιος
θεός Ηριδανός, ήταν υιός του Ωκεανού και της Τηθύος, πατέρας της Ζευξίππης, η
οποία παντρεύτηκε τον Τελέοντα.
Στον Ηριδανό έπεσε ο Φαέθων! Στον Ηριδανό έπνιξαν τον
Ήλιο! Ο Ήλιος κι η Σελήνη, παιδιά της Βασιλείας, του Ουρανού, και του αδελφού
της, Υπερίονα. Επειδή τ’ άλλα αδέλφια της Βασιλείας ζήλεψαν τα παιδιά της,
σκότωσαν πρώτα τον Υπερίονα κι έπειτα έπνιξαν τον Ήλιο στον Ηριδανό
ποταμό, με το αποτέλεσμα ν’ αυτοκτονήσει η Σελήνη από την θλίψη της…
Στις όχθες του Ηριδανού έγιναν
πολλές μεταμορφώσεις: Ο Ήλιος / Ηλέκτωρ,
πότιζε με τον Ηριδανό τις Ηλιάδες κόρες του, που μεταμορφώθηκαν σε
λεύκες, μόλις έχασαν τον αδελφό τους, Φοίβο, και μία φορά τον χρόνο, πάντα κατά
την ίδια ώρα, έκλαιγαν! Και το κάθε δάκρυ τους γινόταν κεχριμπάρι, που γι’ αυτό
ονομάσθηκε ήλεκτρον.
Ο Διόδωρος Σικελιώτης (3/57.5)
ταύτιζε τον Ηριδανό με τον Πάδο στην Ιταλία. Διαφωνούν ο Στράβων («μηδαμού γης
όντα», 5/1.9) κι ο Ηρόδοτος (3.115), που έλεγαν ότι δεν υπήρχε Ηριδανός ποταμός
στην Ιταλία. Έτσι ταυτίσθηκε με τον ποταμό Ροδανό της Γαλλίας (βλ. Απολλ.
Ρόδιο) ή τον Ρήνο, διότι «έρρεε δυτικά της Ευρώπης προς τον Βόρειο Ωκεανό» (βλ.
Ηρόδ.). (Υπήρχε βέβαια και παραπόταμος του Ιλισού στην Αττική με αυτό το όνομα).
Όμως στην παραπάνω πληροφορία
αναφέρονται οι Ηλεκτρίδες Νήσοι. Άλλοι έλεγαν πως είναι νήσοι της Αδριατικής,
κατά τον μυχό αυτής. Εάν είναι έτσι, ταυτίζονται με τα νησίδια Κουαρνέρο ή με
εκείνα επί των οποίων εκτίσθη η Βενετία! Άλλοι παρά τον Πάδο. Αναφέρονται μαζί
με τις Μεντορίδες νήσους, «νήσους ταις Κυκλάσιν εμφαρεστάτας». Έβριθαν
μελεαγρίδων. Σχηματίσθηκαν από τις φερτές ύλες του Ηριδανού. Υπήρχαν σε αυτές
ανδριάντες του Δαιδάλου και του Ικάρου, ιερά του Απόλλωνος ιδρυθέντα από τους
Αργοναύτες…
ΠΗΓΕΣ:
Απολλόδ., Ησ.
Θεογ. 3.38, Υγίν. μύθ. 14.9, Υγίν. μυθ. πρόλ. 38,154.4, Σχόλ. Οδ. ρ 208, Οβίδ.
Μετ. 2.340, Διόδ. Σικ. 5/23.3-4, Παυσ. 1/19.5, Πλούτ. παροιμ., Σκύλαξ, Σκύμνος,
Σχόλ. Ευρ. Ιππόλ. 736-738.
ΑΝΑΤΟΛΙΑ
Στον Βόσπορο, υπάρχει ποταμός, τόσο ψυχρός,
που κανένα ζώο δεν μπορεί να υπομείνει αυτήν την ψυχρότητα.
ΠΗΓΗ: Φαέθ.
Στην Κίο υπάρχει πηγή ψυχρού ύδατος, από την
οποία όσοι πιουν, γίνονται αναίσθητοι (γίνονται αναίσθητες οι ψυχές τους και
πετρώνει ο νους τους). Υπάρχει δε σε αυτήν το εξής επίγραμμα:
Ηδεία ψυχροίο ποτού λιβάς, ην αναβάλλει πηγή,
Αλλά νόω πέτρος ο τήσδε πιών.
ΠΗΓΗ: περιπατητικός φιλόσοφος Αρίστων.
Σ.Σ.: Η Κίος είναι αρχαιότατη πόλις της Βιθυνίας. Έχει άμεση
σχέση με το νερό, ίσως με ένα νερό που πετρώνει τον νου και φέρνει λησμονιά: Η
περιοχή κατελήφθη από τον Ηρακλή, προς ανεύρεση του Ύλα, που είχαν αρπάξει οι
Νύμφες του ποταμού, προ του κατάπλου των Αργοναυτών στην Κολχίδα. Όντως, στον
ποταμό Κίο ή Ασκάνιο (που
πηγάζει από την Ασκανία λίμνη και διαρρέων την Φρυγία, εκβάλλει στον Κιανό
κόλπο, παρά την ομώνυμο πόλι), ανηρπάγη υπό των Νυμφών ο περικαλλής Ύλας, καθώς
εξήλθε προς ύδρευση…
Ο Αργοναύτης Κίος, είχε κτίσει
την πόλη και της είχε δώσει το όνομά του, μετά την επιστροφή εκ Κολχίδος των
Αργοναυτών. Πρώτος βασιλιάς της ο επίσης Αργοναύτης Πολύφημος.
Η Κίος κατοικήθηκε από Μυσούς, από
Κάρες, τους οποίους εξεδίωξαν άποικοι της Μιλήτου, υπό τον Κίο, από τον οποίο και
ονομάσθηκε η πόλις, κατ’ άλλη παράδοση.
Στις Κλαζομεναίς (στα νυν Βουρλά της Μ.
Ασίας), υπήρχε κρήνη από την οποία μόλις έπιναν τα θρέμματα (πρόβατα),
χρωματιζόταν το μαλλί τους!
ΠΗΓΗ: Ισιγ.
Περί την Μαγνησία του Σιπύλου, υπάρχει πηγή, που
όποιοι πιούν απ’ το νερό τους, απολιθώνεται η κοιλιά τους.
ΠΗΓΗ: Ελλάν.
Παρά την Κιλικία υπάρχει «σύστημα ύδατος», στο οποίο, όταν πέφτουν και βραχούν τα πνιγμένα ζώα (όρνεα και άλογα), αναζούν – δηλ. ξαναζούν!
Στην Λυδία υπάρχει η ιερά λίμνη Τάλα,
κατοικητήριο νυμφών. Φέρει πλήθος καλάμων, και στο μέσον αυτών, έναν τον οποίο
οι εντόπιοι προσαγορεύουν «βασιλέα». Με ετήσιες (ενιαύσιους) θυσίες και εορτές
εξιλάσκονται. Όταν με έναν κτύπο γίνεται η εξής συμφωνία: Όλοι οι κάλαμοι
χορεύουν, και ο βασιλιάς μαζί τους. Με άλλο κτύπο, οι εντόπιοι αφού
(κατά)στέψουν τον βασιλιά με ταινίες, τον αποπέμπουν, ευχόμενοι η τελετή να
είναι αρχή/σημείο ευετηρίας.
ΠΗΓΗ: Ισίγ. «Απίστων», β.
Από εδώ και πέρα υπάρχει μια αναφορά σε κρήνες και πηγές περιοχών, πολύ μακριά από την μητροπολιτική Ελλάδα, που δείχνει όμως, πόσο καλά εγνώριζαν οι αρχαίοι Έλληνες, ακόμη και το νερό των πιο απομακρυσμένων απ’ αυτών περιοχών:
ΑΣΙΑ
Στην πόλη
των Συκαμίνων,
υπάρχει λίμνη, στην οποία όποιοι λουστούν ή πιουν από το ύδωρ της, μαδούν,
χάνουν τις τρίχες τους! Τα δε άλογα ζώα, αποβάλλουν («αποπίπτουν») τις οπλές
τους. (βλ. Ισίγ.).
Στην χώρα
των Σαυροματών, υπάρχει λίμνη, γύρω από την οποία τα όρνεα που πετούν, πέφτουν
μέσα σε αυτήν! (βλ. Ηρακλ. Ποντικός).
Στην χώρα
των Ναβαταίων Αράβων, υπάρχει πικρή λίμνη, στην οποία δεν ζει ούτε ιχθύς, ούτε
κάποιο άλλο ένυδρο ζώο. Οι εντόπιοι εξάγουν απ’ αυτήν πλίνθους ασφάλτου (βλ.
Ιερώνυμο).
Στις Σάρδεις,
υπάρχει η λίμνη Κολόη, που τρέφει πολλά ψάρια και ένυδρα πτηνά, που
ταριχεύονται. Έχει δε και αυτήν κατοικούμενες νήσους «προς απάτην». Επιπλέουν
(επινήχονται) και συμμετοικούν (μετακινούνται) κατά την πνοή των ανέμων.
Στην
Περσία, φανέρωσαν στον Μ. Αλέξανδρο, κρήνη, που γέμιζε αυτόματα έλαιο (προφανώς
πετρέλαιο)!
Στα Σούσα
της Περσίδος υπάρχει ύδωρ, από το οποίο όποιοι πιουν, εκπίπτουν (αποβάλλουν,
χάνουν) τα μπροστινά τους δόντια! Επ’ αυτής της πηγής, είναι χαραγμένο το εξής
επίγραμμα:
Ύδατα ταύτα βλέπεις φοβερά, ξένε,
των άπο χερσί λουτρά μεν
ανθρώποις αβλαβή έστιν έχειν,
ην δε βάλης κοίλης ποτί νηδύος αγλαόν ύδωρ,
άκρα μόνον δολιχού χείλεος αψάμενος,
αυτήμαρ πριστήρες επί χθονί δαιτός οδόντες πίπτουσιν,
γενύων ορφανά θέντες έδη.
Στην
Σουσιανή, υπάρχει και άλλο ύδωρ, λεγόμενο και «ύδωρ της Μηδείας», από το οποίο
φτιάχνουν «καυστικά» φάρμακα. Ρέει από κάποια πηγή, που φυλάσσεται από τους
εντοπίους. Έχει δε την εξής δύναμη: Όσα σκεύη ή ζώα, χρισθούν ή βραχούν με το
ύδωρ της, που καλείται νάφθα, και βληθούν από μακριά με πυρ, σπάνε και
παραχρήμα καίγονται. Όταν εξαχθούν από την χώρα, χάνουν την δύναμη αυτή. (βλ.
Ισίγ.).
Υπάρχει
κρήνη στους Ινδούς, η οποία εκβάλλει τους κολυμβώντες στην γη, σαν να είναι
όργανο! (βλ. Κτησία).
Στην Αραβία, υπάρχει κρήνη της Ίσιδος, στην οποία εάν βάλει κανείς κοτύλη οίνου «κιρνάται» και γίνεται εύκρατος (οίνος) για πόση! (βλ. Αμώμητο).
ΑΦΡΙΚΗ
Στην
Αιθιοπία, υπάρχει κρήνη, το χρώμα της οποίας είναι παραπλήσιο με την κιννάβαρι.
ΑΠάο το νερό της όσοι πιουν, «παραλλάσσεται η διάνοιά τους», τόσο, ώστε
ομολογούν ακόμη και όσα έκαμαν κρυφίως! (βλ. Κτησία).
Στους
Μακρόβιους της Αιθιοπίας, υπάρχει κρήνη, στην οποία όσοι λουστούν, λιπαίνονται.
(βλ. Ηρόδ.).
Η κρήνη
του Άμμωνος, το μεσημέρι και τα μεσάνυκτα έχει θερμό ύδωρ, ενώ η φύση του είναι
ψυχρότατη. (βλ. Αριστοτ.).
Κατά την
Καρχηδόνα, υπάρχει κρήνη, που είναι «προσηνεστέρα» ελαίου. Εάν την πλησιάσει
κάποιος μη αγνός, εκλείπει (εξαφανίζεται) - (βλ. Αριστοτ.).
ΒΑΣΙΚΗ ΠΗΓΗ: Σωτίωνος «Των σποράδην περί ποταμών και κρηνών και λιμνών παραδοξολογουμένων».
Επιπρόσθετες:
Smith W. “Dictionary of Greek and Roman Geography”, Λονδίνο, 1854.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, http://www.arxeion-politismou.gr/