Ο Βραχνάς έλκει την καταγωγή του από μια φυσική αιτία: το σφίξιμο στο στήθος που νιώθουν πολλοί άνθρωποι όταν κοιμούνται βαριά ή βλέπουν εφιάλτες. Έτσι η λαϊκή φαντασία έπλασε ένα δαίμονα που ευθύνεται γι ‘αυτό και τον ονόμασε Βαρυπνά, δηλαδή αυτόν που φέρνει το βαρύ ύπνο. Στη συνέχεια, κατά παρετυμολογία προς τη λέξη βραχνός, προέκυψε στους βυζαντινούς χρόνους ο τύπος «Βραχνάς», που απαντάται σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Ο Βραχνάς είναι κακότροπος οικιακός δαίμονας με τη μορφή μικρού παιδιού που φοράει χρυσό σκουφάκι. Μπαίνει τη νύχτα αθόρυβα στα σπίτια και χοροπηδά στο στήθος αυτών που κοιμούνται προσπαθώντας να τους πνίξει. Αν κάποιος κλέψει το σκουφί του, τον κάνει σκλάβο του και σε πολλές περιπτώσεις τον υποχρεώνει να του αποκαλύψει κρυμμένους θησαυρούς προκειμένου να του δώσει πίσω το σκουφί. Άλλα δαιμόνια που σχετίζονται με το βαρύ ύπνο και τους εφιάλτες είναι η Μόρα, που συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο, και ο Ίσκιος, που ταυτίζεται με τη σκιά του ίδιου του ανθρώπου. Κοινό χαρακτηριστικό των δαιμόνων αυτών είναι το σκουφί ή το φέσι, το οποίο αν καταφέρει να το κλέψει το υποψήφιο θύμα τους , μπορεί να γίνει πλούσιος. Μορφές παρόμοιες με τον Βραχνά, τη Μόρα και τον Ίσκιο, δαιμόνια δηλαδή που αποτελούν προσωποποιήσεις του εφιάλτη, συναντάμε στη λαϊκή μυθολογία σχεδόν όλων των λαών της Μεσογείου. Χαρακτηριστική είναι η μορφή της Chanche-vieille που απαντάται στην περιοχή των γαλλικών Άλπεων, η οποία κάθεται στο στήθος του κοιμισμένου και τον πνίγει.